MODUŁ 11: POMAGANIE JEST FAJNE.

DZIŚ NAUCZYSZ SIĘ:

• tworzenia form wyrazów w celowniku,

• jak pisać nazwy świąt.

DZIŚ POZNASZ:

• różne wyrazy łączące się z celownikiem.

DZIŚ DOWIESZ SIĘ:

• dlaczego warto pomagać innym.

NOWE SŁOWA I FRAZY

akcja charytatywna, bezdomny, cel charytatywny, darczyńca, dobroczynny, dochód, dom dziecka, fant, kiermasz, loteria fantowa, fundusz, na przekór, niesłyszący, niewidomy, ośrodek, potrzebujący, przeznaczać/przeznaczyć, przynosić komuś wstyd, schronisko, sprzedaż, sprzęt, stoisko, środki masowego przekazu, wolontariuszka

I. Posłuchaj dialogu i odpowiedz na pytania.

1. Komu mama Aleksa kupiła serca z piernika?
2. Jak się czuje Zosia, kiedy patrzy na serce z piernika? Dlaczego?
3. Kto sprzedał Aleksowi i jego mamie serce z piernika?
4. Co to jest cel charytatywny?
5. Komu można pomagać podczas akcji charytatywnych?
6. Dlaczego Zosia chce, aby pan Twardowski zamknął okno?
7. Dlaczego Kacper chce, aby pan Twardowski otworzył okno?
8. Na jaki cel będzie przeznaczony dochód z kiermaszu szkolnego?
9. Co na kiermasz szkolny przygotują Julia, Aleks, Kacper, Zosia i Bartek?
10. O czym pan Twardowski opowie dzieciom?

Ćwiczenia 11.I. Posłuchaj dialogu jeszcze raz i uzupełnij brakujące wyrazy.

Julia: Zosiu, przyjrzyj się Aleksowi i jego z piernika! Ale słodki duet, ha ha!

Zosia: Aleks, komu je przyniosłeś?

Aleks: Nikomu! Mama kupiła mi je na jarmarku świątecznym.

Julia: Tylko kupiła?

Aleks: Nie, kupiła pięć takich piernikowych serc: Inie, mi, , babci i dziadkowi.

Zosia: Jest mi niedobrze, kiedy na nie patrzę. Musi być strasznie słodkie!

Aleks: Wydaje ci się. Jest przepyszne. Jeszcze lepsze niż to w zeszłym roku.

Julia: Dasz nam kawałek?

Aleks: Hmm, zastanowię się, ale powiem wam, że sprzedała je wolontariuszka na takim specjalnym stoisku z rzeczami, ze sprzedaży których dochód idzie na konkretny cel charytatywny.

Kacper: Na jaki cel?

Aleks: Cha-ry-ta-tyw-ny, Kacprze! To znaczy, że pieniądze te zostaną przeznaczone na pomoc .

Kacper: Czyli komu?

Aleks: Można pomagać każdemu, na przykład: chorym ludziom, dzieciom z domów dziecka, bezdomnym, a także w schroniskach.

Pan Twardowski: Aleksie, świetnie, że o tym wspominasz. Na lekcji porozmawiamy o kiermaszu świątecznym, który w tym roku zorganizujemy w naszej szkole.

Zosia: Proszę pana, czy mogę zamknąć okno? Jest mi zimno.

Kacper: Proszę pana, może pan nie zamykać okna? Jest mi bardzo duszno.

Julia: Kacper, nie wiedziałam, że potrafisz tak bardzo dokuczać .

Pan Twardowski: Kochani, jest adwent, zbliża się Boże Narodzenie. Za tydzień w naszej szkole odbędzie się kiermasz. Dochód ze sprzedaży ozdób i wypieków świątecznych przeznaczymy na ośrodek dla dzieci niesłyszących i niewidomych.

Julia: To wspaniała inicjatywa. Chętnie pomożemy tym . Razem z mamą przygotowuję ręcznie robione kartki świąteczne.

Aleks: Ja upiekę te pyszne muffinki z owocami, które przyniosłem Zosi, kiedy zwichnęła nogę.

Kacper: Ja będę sprzedawał na stoisku powtórki swoich kart z piłkarzami.

Bartek: Wybierz te jak najmniej zniszczone. Nikt nie będzie chciał kupować starych kart.

Zosia: Bartku, zaufaj mi. Już ja dopilnuję tego, aby Kacper nie przyniósł nam wstydu.

Kacper: A ja dopilnuję, żebyś nie spaliła pierniczków, które planujesz zrobić na kiermasz.

Aleks: Ojoj, ktoś tu robi mi konkurencję.

Zosia: Nie martw się, Aleks. Mistrz jest tylko jeden. A ja chcę wypróbować przepis, który dała jej klientka ze sklepu.

Bartek: Ja przyniosę swoje nieużywane zabawki na fanty i pomogę panu Twardowskiemu robić losy na loterię fantową.

Pan Twardowski: To wspaniale. A ja opowiem wam dzisiaj o inicjatywach charytatywnych organizowanych w Polsce.

Ćwiczenia 11.II. Kto co przygotuje na kiermasz? Połącz postaci dzieci z odpowiednimi przedmiotami.

II. Przeczytaj informacje o Szlachetnej Paczce i odpowiedz na pytania.

Szlachetna Paczka to ogólnopolski projekt społeczny, którego głównym celem jest materialna i mentalna pomoc rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej. Co roku jesienią wolontariusze kontaktują się z rodzinami i wspólnie ustalają listę potrzeb. Informacje te trafiają do internetowej bazy Szlachetnej Paczki. Darczyńcy z całej Polski wybierają konkretne rodziny, dla których deklarują przygotowanie paczek zgodnych z listą wymienionych potrzeb. Podczas finału Szlachetnej Paczki darczyńcy dostarczają paczki do specjalnych magazynów, skąd wolontariusze zawożą je do wskazanych rodzin.

1. Co to jest Szlachetna Paczka i na czym polega ta inicjatywa?
2. Czy znasz inne inicjatywy w Polsce lub w swoim kraju, które polegają na udzielaniu/niesieniu pomocy innym?
3. Jak myślisz, czy warto pomagać? Uzasadnij swoją odpowiedź.
4. Komu można pomagać?
5. Czy za pomoc należy oczekiwać zapłaty?

CELOWNIK LICZBY POJEDYNCZEJ

Przeczytaj jeszcze raz tekst dialogu w Ćwiczeniach. Zwróć uwagę na podkreślone wyrazy. Dla utrwalenia przeczytaj listę poniżej:

dawać/dać, dokuczać/dokuczyć, kupować/kupić, mówić/powiedzieć, pomagać/pomóc, przyglądać się/przyjrzeć się, przynosić/przynieść, robić/zrobić, sprzedawać/sprzedać, ufać/zaufać

Wybrane wyrazy w zdaniu występujące po tych czasownikach mają formę celownika.
Celownik odpowiada na pytania: komu? czemu?
Na przykład: Przyniosłem Zosi muffinki. Komu przyniosłem muffinki? Zosi.
Lub: Można pomagać chorym dzieciom. Komu można pomagać? Chorym dzieciom.

Rzeczowniki rodzaju męskiego mają końcówkę -owi (np. nauczycielowi, dziadkowi, chłopakowi, chomikowi, dinozaurowi, długopisowi) lub -u (np. ojcu, bratu, panu, chłopcu, psu, kotu).

Rzeczowniki rodzaju żeńskiego mają w celowniku końcówki takie same jak w miejscowniku. Nie trzeba się ich uczyć od nowa. Wystarczy przypomnieć sobie, kiedy trzeba dodać końcówki: -e, -y, -i. Zajrzyj do modułu 7 „Wspominamy naszych przodków”.
Przypomnijmy sobie, że:
-e występuje w wyrazach, których ostatnią spółgłoską jest: b, ch, d, f, g, k, ł, m, n, p, r, s, t, w, z, np. Inie, mamie;
-y występuje w wyrazach, których ostatnią spółgłoską jest: c, cz, dz, dż, sz, rz/ż, np. pomocy, pomarańczy;
-i występuje w wyrazach, w których ostatnia spółgłoska jest miękka: ć/ci, dź/dzi, j, l, ń/ni, ś/si, ź/zi, np. Julii, Zosi.

Rzeczowniki rodzaju nijakiego mają w celowniku końcówkę -u, np. dziecku, oknu, zdjęciu.

Przymiotniki rodzaju męskiego i nijakiego mają w celowniku l. pojedynczej końcówkę -emu, np. drogiemu, kochanemu, ładnemu.

Przymiotniki rodzaju żeńskiego mają końcówkę -ej, np. drogiej, kochanej, ładnej.

CELOWNIK LICZBY MNOGIEJ

Wszystkie rzeczowniki bez względu na rodzaj mają końcówkę -om, np. dzieciom, ludziom, zwierzętom.

Wszystkie przymiotniki bez względu na rodzaj mają końcówkę -ym (-im po k, g), np. biednym, chorym, wesołym.

 

CELOWNIK – ZAIMKI OSOBOWE

*Te formy występują po przyimkach: dzięki, przeciw, przeciwko, wbrew, na przekór, np.
Koledzy odwiedzali Zosię, kiedy zwichnęła nogę. Dzięki nim dziewczynka nie czuła się samotna.

Formy mnie, tobie, jemu występują na początku zdania, np. Mnie się to nie podoba. Używamy ich też wtedy, kiedy chcemy coś podkreślić, np. Powiem to jemu, a nie tobie.

Za pomocą celownika można też opisać swój stan lub uczucia, np. Jest mi niedobrze. Wydaje ci się. Jest mu duszno. Jest nam zimno.

Dlaczego warto pomagać innym?

Pisownia nazw świąt

Nazwy świąt i dni świątecznych piszemy wielką literą, np. Boże Narodzenie, Święto Niepodległości, Nowy Rok.

Wielką literą piszemy także nazwy świąt dawnych, starożytnych i nietypowych, np. Saturnalia (święto ku czci boga rolnictwa Saturna obchodzone w starożytnym Rzymie), Dzień Pluszowego Misia (obchodzony 25 listopada), Światowy Dzień Pizzy (obchodzony 9 lutego).

Przypomnij sobie informację z modułu 9: Małą literą piszemy nazwy obrzędów, tańców, zabaw i zwyczajów, np. andrzejki, dożynki, mikołajki.

Ćwiczenia 11.IV. Uzupełnij zdania wyrazami podanymi w nawiasach. Utwórz formy celownika liczby pojedynczej zgodnie z przykładem.

0. Pomóżcie panu Twardowskiemu (pan Twardowski) przygotować wróżby andrzejkowe.

1. Bartek przyniósł (miła Zosia) kwiatki.

2. Kacper dokucza (smutna siostra), która zwichnęła nogę w kostce.

3. Aleks lubi pomagać (swoja mama) w kuchni.

4. Kolega dziadka pokazał (zaciekawiony Bartek) prawdziwe wykopaliska.

5. Kacper zwierzył się (sympatyczna Julka) ze swoich problemów.

6. Babcia da (mały wnuczek) swój zeszyt z przepisami.

7. Nie przerywaj (swój nauczyciel), kiedy tłumaczy coś podczas lekcji.

8. Mam kupiła (starszy syn) i (młodsza córka) serce z piernika.

9. Aleks podarował (ulubiona koleżanka) muffinki z owocami.

10. Co powinno się przynieść (chory kolega), który leży w szpitalu?

Ćwiczenia 11.V. Wszystkie przyimki znajdujące się w ramce łączą się z celownikiem. Uzupełnij nimi zdania według przykładu. Przyimków możesz użyć więcej niż jeden raz.
ku, przeciw/przeciwko, na przekór, dzięki, wbrew

0. Dzięki rodzicom uczę się języka polskiego (dzięki)

1. Było zimno, ale bliźniaki wyszły na dwór bez czapek mamie.

2. Zosia i Julka knuły sekretny plan chłopcom.

3. Bazyl nie chciał wyjść na spacer swojemu panu.

4. Kiedy Julka zobaczyła swojego tatę w drzwiach, podbiegła niemu z radością.

5. rodzicom i dzieciom szkoła mogła przeznaczyć pieniądze z kiermaszu na cel charytatywny.

Ćwiczenia 11.VI. Wyrazy w nawiasach zamień na liczbę mnogą.

0. Daj buziaka małym siostrzyczkom (małej siostrzyczce).

1. Wnuczek wręczył (swojemu dziadkowi) prezent z okazji urodzin.

2. Dziewczynki dokuczają (spokojnemu chłopcu).

3. Zosia przyglądała się (małemu ptaszkowi).

4. Julia zamknęła okno w klasie wbrew (swojemu koledze).

5. W zoo dzieci zrobiły zdjęcie (młodemu lwu).

6. Dzieci ufają (inteligentnemu nauczycielowi).

7. Często pomagam (starszemu sąsiadowi).

8. Bardzo dziękujemy (naszej cioci) za świąteczne upominki.

9. Czy możesz podać (starszej pani) trochę wody?

10. Rodzice wierzą (dobremu lekarzowi).

Ćwiczenia 11.VII. Porozmawiaj z 3 osobami z klasy i uzupełnij tabelę. Następnie zaprezentuj kilka odpowiedzi na forum grupy.

Pamiętaj o zadaniu właściwych pytań:

• Komu ufasz?

• Komu pomagasz?

• Komu dajesz prezenty?

• Komu najczęściej dokuczasz?

• Komu opowiadasz o swoich problemach?

 

Ćwiczenia 11.VIII. Wielką czy małą? Wybierz odpowiednią literę.

0. Wielkanoc

1. ielki ydzień

2. alentynki

3. wiatowy zień bez amochodu

4. ielone wiątki

5. aręczyny

6. zień rzyjaciela

7. atarzynki

8. więto arodowe rzeciego aja

9. wiatowy zień orego

10. zień abci

 

Ćwiczenia 11.IX. Dopasuj datę do święta, które się wtedy obchodzi.

Jeśli nie znasz odpowiedzi, możesz poszukać informacji w internecie. Możesz także zajrzeć do pierwszej części podręcznika Z innej bajki do modułu 25.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.