MODUŁ 15: KARNAWAŁ CZAS ZACZĄĆ!.

DZIŚ POWTÓRZYSZ:

• jak tworzyć formy czasu przyszłego dla czasowników niedokonanych.

DZIŚ NAUCZYSZ SIĘ:

• jak tworzyć formy czasu przyszłego czasowników dokonanych,
• kiedy używać czasowników niedokonanych, a kiedy dokonanych w czasie przyszłym,
• słów związanych z karnawałem.

DZIŚ DOWIESZ SIĘ:

• jak świętuje się karnawał w różnych kulturach.

NOWE SŁOWA I FRAZY

bal, beczka, czarodziej, dzwonnica, fajerwerki, karnawał, klaun, kondukt żałobny, kostium, kukła, lada moment, maska, mniejsza o to, na zapas, niby, obżarstwo, pochód, przebierać się za, przebieraniec, tłusty czwartek, uczta, wampir/wampirzyca, Wielki Post, zwyczaj

I. Przeczytaj tekst, a następnie zdecyduj, do których jego fragmentów odnoszą się poniższe ilustracje. Zaproponuj tytuł do każdego obrazka. Odpowiedzi uzasadnij ustnie zgodnie z przykładem.

Pan Twardowski: Ooo, jakie piękne maski, widzę, że jesteście doskonale przygotowani do lekcji o karnawale…

Kacper: Proszę pana, ja to od razu mogę powiedzieć, skąd się wzięło to słowo.

Zosia: A nie możesz chociaż raz nie przerywać i poczekać na swoją kolej?

Kacper: Muszę od razu powiedzieć, bo boję się, że zapomnę. Ten wyraz pochodzi prawdopodobnie z łaciny albo z włoskiego carnevele i oznacza „żegnaj mięso”.

Bartek: O, to ma sens! Ponieważ karnawał to czas zabaw, obżerania się…

Julia: Bartku, chyba objadania się, jesteśmy na lekcji.

Bartek: Ja myślę, że to, co ludzie wyprawiali, to było prawdziwe obżarstwo!

Aleks: I pijaństwo!

Bartek: Tak, bo wszyscy chcieli się najeść, napić, natańczyć tak jakby na zapas. Wiedzieli, że lada moment zacznie się Wielki Post i nie będzie można ani jeść mięsa, ani pić alkoholu, ani tańczyć.

Pan Twardowski: Świetnie, Bartku, tak właśnie było. A kto bawił się podczas karnawału?

Bartek: Wszyscy. Bogaci urządzali eleganckie bale, wielkie uczty, a biedniejsi bawili się w domach. Później jednak wszyscy się spotykali i bawili razem na ulicach, bo przez karnawałowe kostiumy i maski nie było wiadomo, kto jest kim.

Pan Twardowski: Znakomicie, a jak to wygląda dzisiaj?

Zosia: Współcześnie ludzie dalej przebierają się na imprezy karnawałowe. Jedzą pyszne potrawy, tańczą i się bawią. Poza Niemcami karnawał jest bardzo popularny np. w Brazylii – w Rio de Janeiro, we Włoszech – w Wenecji, w Belgii czy na Wyspach Kanaryjskich. Jest też sporo krajów, w których są bardzo ciekawe karnawałowe zwyczaje. Chociażby u nas, w niektórych landach, obcina się krawaty. W Polsce objada się pączkami w tłusty czwartek. W Szwajcarii z kolei karnawał rozpoczyna się w nocy, tak żeby w ciemności było widać piękny pochód z lampionami. Julio, opowiesz o Wenecji i Danii?

Julia: Z chęcią. Karnawał w Wenecji rozpoczyna się lotem anioła, czyli młoda kobieta w pięknej sukni zjeżdża na stalowych linach z dzwonnicy na Placu Świętego Marka. Wybiera się tam najpiękniejszą maskę i najpiękniejszą wenecjankę. Myślicie, że mogłabym kiedyś wygrać w takim konkursie?

Zosia: Przecież nie jesteś z Wenecji.

Julia: Mniejsza o to. W Danii zawiesza się na drzewach beczki z namalowanymi kotami i wypełnia je słodyczami. Każde dziecko może uderzyć beczkę tylko kilka razy. To, któremu uda się uderzyć tak, żeby odpadło dno, nie tylko otrzymuje wszystkie wysypujące się słodycze, ale też tytuł Kociej Królowej, a to dziecko, które rozbije całą beczkę, zostaje Kocim Królem.

Aleks: Ale super! To teraz ja o Brazylii! W 2014 roku w karnawale w Rio wzięło udział ponad 5 milionów karnawałowiczów. Największą atrakcją jest konkurs szkół samby. Podczas pięciu dni i nocy można oglądać nie tylko przepiękne stroje, parady, ale także podziwiać niezwykłe taneczne umiejętności.

Kacper: A słuchajcie! W Hiszpanii, na Teneryfie, jest coś podobnego do polskiej marzanny. W Środę Popielcową urządza się pogrzeb sardynki. Wygląda to tak, jakby kondukt żałobny odprowadzał wielką kukłę w kształcie ryby do oceanu. Uczestnicy karnawału topią ją i przy okazji świetnie się bawią.

Pan Twardowski: To wszystko bardzo ciekawe, doskonale się przygotowaliście do dzisiejszych zajęć. Bardzo wam dziękuję. Powiedzcie mi jeszcze, co łączy wszystkie kraje w świętowaniu karnawału?

Bartek: Parady i pochody kolorowych, szalonych przebierańców w maskach.

Kacper: Taniec, zabawa i fajerwerki.

Aleks: No i oczywiście, mniam, mniam – pyszne jedzonko.

Tytuł: Wielki Post.
Bartek mówi: Wszyscy (…) wiedzieli, że lada moment zacznie się Wielki Post i nie będzie można ani jeść mięsa, ani pić alkoholu, ani tańczyć.

1 2 3 4 5 6 7
Ćwiczenia 15.I. Przeczytaj jeszcze raz rozmowę o karnawale, narysuj w zeszycie tabelkę z nagłówkiem jak w przykładzie i uzupełnij ją informacjami o wszystkich wspomnianych miejscach.

Jeśli nie ma informacji na jakiś temat, napisz: brak informacji.

Miejsce Specjalne zwyczaje/aktywności
Polska Jedzenie pączków w tłusty czwartek.
Ćwiczenia 15.II. Na podstawie rozmowy dzieci uzupełnij zdania zgodnie z przykładem. Wyrazy muszą zaczynać się na podane litery.

0. Wyraz karnawał prawdopodobnie pochodzi z łaciny albo z języka włoskiego.

1. Carnevale oznacza (ż) mięso.

2. W czasie karnawału wszyscy chcieli najeść się, napić, natańczyć tak jakby na (z) .

3. To, co ludzie wyprawiali, to było prawdziwe (o) .

4. (W) P oznaczał zakaz zabawy, spożywania mięsa i alkoholu.

5. Bogaci urządzali eleganckie bale i wielkie (u) .

6. W wielu krajach można spotkać ciekawe karnawałowe (z) .

7. W Danii zawiesza się na drzewach (b) wypełnione słodyczami.

8. Na Teneryfie kondukt (ż) odprowadza kukłę ryby do oceanu.

9. Paradę karnawałową tworzą kolorowi (p) .

10. Wielu karnawałom towarzyszą sztuczne ognie, czyli (f) .

II. Stwórz maskę, pokoloruj ją, ozdób i załóż na bal... albo na lekcję! A teraz porozmawiaj z koleżankami i kolegami.

1. Czy kiedykolwiek uczestniczyłaś/uczestniczyłeś w karnawale? Opowiedz o tym.

2. Czy karnawał jest ważną uroczystością w twoim kraju? Kiedy się odbywa?

3. Co ludzie robią podczas karnawału? Jakie znasz zwyczaje karnawałowe?

4. Czy wszędzie w twoim kraju karnawał świętuje się tak samo? Jakie są różnice?

5. Czy lubisz bale przebierańców? Za kogo chciał(a)byś się przebrać na taki bal?

III. Napisz tekst na jeden z poniższych tematów (około 150 słów):

1. Najciekawszy karnawał świata.

2. Karnawał w moim kraju.

3. Największa uroczystość w moim regionie.

4. Popatrz na zdjęcie1 i napisz opowiadanie o tej osobie (napisz, czym się zajmuje na co dzień, czy ma rodzinę, gdzie teraz jest, z kim świętuje, jaki ma na sobie kostium itd.).

Ćwiczenia 15.III. Przebierańcy. Nazwij postaci na obrazkach wyrazami z ramki.
smok, czarodziej, księżniczka, piratka, syrenka, strach na wróble, wenecka dama, duch, rycerz, diabełek, Czerwony Kapturek

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
ASPEKT CZASOWNIKA W CZASIE PRZYSZŁYM

Kiedy używamy czasowników niedokonanych w czasie przyszłym?

  • Kiedy jakaś czynność będzie się powtarzać, np. W nowym roku Kacper będzie chodzić na kółko matematyczne raz w tygodniu.
  • Kiedy czynność będzie trwała określony czas, a więc będzie procesem, zdanie odpowiada na pytanie Jak długo?, np. Babcia będzie robiła pierogi cały dzień.
  • Kiedy dwie niedokończone jeszcze czynności odbywają się równocześnie, np. W tym roku będziemy sobie pomagać w nauce i przy okazji świetnie się bawić.

Do tych wszystkich, niedokonanych, nieskończonych, sytuacji pasują takie określenia czasu:

codziennie, zawsze, zwykle, czasami, rzadko, co tydzień, co miesiąc, dwa razy w roku, regularnie, ciągle, cały dzień, cały rok, przez miesiąc, cały wieczór, długo, od czerwca do września, od siódmej do dziesiątej, kiedy będę na wakacjach, podczas urlopu, długo

 

Uwaga! Czasowniki niedokonane w czasie przyszłym zawsze składają się z dwóch elementów:
1. jednego z tych wyrazów: będę, będziesz, będzie, będziemy, będziecie, będą
2. czasownika niedokonanego (albo w bezokoliczniku, albo w 3. osobie czasu przeszłego).

Podczas wakacji będziemy czytać książki. = Podczas wakacji będziemy czytali książki.

 

Kiedy używamy czasowników dokonanych w czasie przyszłym?

  • Kiedy jakaś czynność wydarzy się tylko raz, np. Jutro na bal Aleks przebierze się za smoka.
  • Kiedy wiemy, że będzie rezultat jakiejś czynności, np. Babcia zrobi 100 pierogów.
  • Kiedy jakaś sytuacja wydarzy się momentalnie, np. Kacper na balu nagle pocałuje wenecką damę i ucieknie do kolegów.

 

Do tych wszystkich jednorazowych, skończonych sytuacji pasują takie określenia czasu:

w końcu, nareszcie, wreszcie, nagle, natychmiast, bardzo szybko, raz w życiu, jeden raz, tylko raz, wkrótce, za chwilę, za moment

 

Uwaga! To łatwe. Tak naprawdę umiesz już odmieniać czasowniki dokonane w czasie przyszłym, bo znasz już czas teraźniejszy. Jedyne, co musisz wiedzieć, to które czasowniki są niedokonane, a które dokonane.

 

 

Czasowniki dokonane w czasie przyszłym to zawsze jeden wyraz (nigdy nie mają elementu: będę, będziesz itd.).

 

Mamy parę robić – zrobić. Pierwszy czasownik jest zawsze niedokonany, a drugi dokonany. Odmieńmy teraz czasownik robić: ja teraz robię, ty robisz, on/a/o robi, my robimy, wy robicie, oni/one robią. A teraz czasownik zrobić: ja jutro zrobię, ty zrobisz, on/a/o zrobi, my zrobimy, wy zrobicie, oni/one zrobią – i to właśnie są formy czasu przyszłego dla czasowników dokonanych. Jeśli czasownik dokonany i niedokonany są zupełnie różne, czasownik dokonany będzie miał nowy model odmiany, np. widzieć – zobaczyć. Ja teraz widzę, ty widzisz, ale ja jutro zobaczę, ty zobaczysz itd.

IV. Przeczytaj na głos czasowniki w tabelce.

V. Porównaj dwa następujące zdania i powiedz, na czym polega różnica w ich znaczeniu. W którym zdaniu mamy czasownik niedokonany, a w którym dokonany?

1. Babcia będzie robić pierogi cały dzień.

2. Babcia zrobi 100 pierogów.

Ćwiczenia 15.IV. Uzupełnij zdania czasownikami dokonanymi w czasie przyszłym.

Co się wydarzy (wydarzyć się) na balu? W tę sobotę w szkole (odbyć się) bal karnawałowy. Jutro dyrekcja wszystkich (zaprosić). Dzieci (przygotować) piękne stroje. Julia (przebrać się) za piratkę, Zosia za Indianę Jonesa, Aleks za robota, Kacper za czarodzieja, a Bartek za syrenkę. Rodzice (przynieść) pyszny poczęstunek. Ciekawe, kto (zatańczyć) pierwszy taniec. Na balu (pojawić się) dziewczynka w kostiumie weneckiej damy. Wszyscy (zobaczyć) ją po raz pierwszy. Ona bardzo (spodobać się) Kacprowi. Czarodziej nagle ją (pocałować), a potem (uciec) do kolegów. Plotkom nie będzie końca.

Ćwiczenia 15.V. Dopisz pary aspektowe

A. GRUPA gotować – ugotować

• czytać –

• decydować –

• grać –

• iść –

• jechać –

• jeść –

• malować –

• myśleć –

• pić –

• podobać się –

• pytać –

• robić –

• rozmawiać –

• słuchać –

• tańczyć –

• śpiewać –

• uczyć się –

 

B. GRUPA dawać – dać

• kupować –

• otwierać –

• spotykać się –

• spóźniać się –

• wracać –

 

• wstawać –

• wybierać –

• wysyłać –

• zamawiać –

• zapraszać –

 

 

C. GRUPA kłaść - położyć

• brać –

• oglądać –

• mówić –

• widzieć –

 

Ćwiczenia 15.VI. Uzupełnij zdania zgodnie z przykładem.

0. Kacper często rozmawia z Bartkiem. Jutro też z nim porozmawia.

1. Zosia zwykle rano pije kakao. Jutro też je .

2. Zawsze wstajemy o 7:00, ale jutro o 9:00.

3. Kacper zwykle tańczy z Julką, ale na balu z wenecką damą.

4. Mama nie lubi oglądać komedii romantycznych, ale jutro taki film z tatą.

5. Bartek przez dwa tygodnie codziennie grał na tablecie, ale jutro nie .

6. Tata zawsze mówi mamie komplementy. Jutro też jej .

7. Kiedyś często kupowaliśmy słodycze, ale jutro ich nie .

8. Zwykle jemy owoce i warzywa, ale dzisiaj rybę.

9. Co tydzień spotykamy się w szkole sobotniej i jutro też się w niej .

10. Aleks czyta ten komiks od trzech dni. Jest świetny. Dzisiaj na pewno go !

Ćwiczenia 15.VII. Zamień zdania zgodnie z przykładem.

0. Aleks gotuje bigos wegetariański.

Aleks będzie gotował bigos jeszcze dwie godziny.

Aleks ugotuje swoje danie za dwie godziny.

1. Uczymy się 100 par aspektowych czasowników.

100 par aspektowych czasowników cały weekend.

100 par aspektowych czasowników za dwa dni.

2. Tata robi nam kolację.

Tata nam kolację jeszcze pół godziny.

Tata nam kolację za pół godziny.

3. Mama pije kawę.

Mama kawę jeszcze pół godziny.

Mama kawę i odpisze na wszystkie maile.

4. Przebierańcy tańczą na balu.

Przebierańcy na balu jeszcze dwie godziny.

Przebierańcy na balu ostatni taniec o 20:00.

5. Zosia maluje w swoim pokoju mapę świata.

Zosia mapę świata jeszcze 2 tygodnie.

Zosia mapę świata za 2 tygodnie.