Pan Twardowski: Dzień dobry! Mamy dzisiaj w klasie nową uczennicę. Saro, czy możesz opowiedzieć nam trochę o sobie?
Sara: Dżeń dobri, nazywam się Sara Gutmacher. 
Kacper (przedrzeźniając): „Dżeń dobri”, cha, cha, cha, jak ona śmiesznie mówi! Słyszeliście? O mamo, chyba umrę ze śmiechu!
Pan Twardowski: Kacprze, co to za zachowanie?
Kacper: No bo to śmieszne, jak ona mówi, prawda?
Pan Twardowski: Ja nie widzę w tym nic śmiesznego. Sara niedawno przeprowadziła się z Austrii do Niemiec. Jest w nowym kraju, nowym mieście, nowej szkole. Chciałbym, żebyście przyjęli ją jak najserdeczniej, pomogli jej się zaaklimatyzować. Kacprze, uważaj proszę, co mówisz, bo swoimi słowami możesz zranić innych. W naszej szkole nikt nie będzie tolerował choćby najmniejszych przejawów bullyingu.
Kacper: Bu... czego?
Bartek: Bullying to jest na przykład popychanie, kopanie, wyśmiewanie, bicie, plucie, chowanie lub niszczenie rzeczy, przedrzeźnianie, izolowanie kogoś.

Julia: To też złośliwe żarty, ośmieszanie, kłamstwa na czyjś temat, obrażanie, szantażowanie, plotki, niezauważanie kogoś, pomijanie go, robienie wrogich min i pokazywanie takich gestów.
Zosia: Ale jest też cyberbullying, czyli na przykład publikowanie informacji, zdjęć albo filmów bez zgody osoby, której dotyczą, podszywanie się pod kogoś, wyrzucanie kogoś z grup internetowych.

Aleks: To znaczy, że bullying to wszystko, co krzywdzi drugą osobę, co sprawia jej przykrość, znęcanie się, zastraszanie.
Pan Twardowski: Zgadza się! Bullying to powtarzanie negatywnych zachowań, których celem jest poniżenie kogoś czy sprawienie bólu komuś słabszemu, najczęściej przy innych. W klasycznej sytuacji znęcania się nad kimś mamy agresora, ofiarę i świadków. Cieszę się, że tak dużo wiecie na ten temat. A co trzeba zrobić, kiedy doświadcza się takiej krzywdy?
Zosia: Trzeba poinformować dorosłych, zaprzyjaźnić się z osobą, która jest prześladowana, powiedzieć głośno, że się nie zgadza na takie zachowanie.
Kacper (zawstydzony): Ojej, Saro, przepraszam! Nie pomyślałem, że mój komentarz mógł ci sprawić przykrość. Chociaż jak sobie teraz wyobrażę, że to ty przedrzeźniałabyś mnie, to nie czułbym się dobrze.
Sara: Nie ma problemu, przyjmuję przeprosiny.
Kacper: O, ale teraz mówisz pięknie! 
Sara: Dziękuję, wcześniej byłam zdenerwowana i tak mi się powiedziało.
Pan Twardowski: To Kacprze, może, żeby wynagrodzić Sarze ten nie najlepszy początek waszej znajomości, zrobisz jej miejsce obok siebie w ławce, oprowadzisz po szkole?
Kacper: Yyyy, ale to trzeba przesadzić Bartka. 
Bartek: Zgadzam się, pójdę do Zosi.
Sara (siadając koło Kacpra, cicho): Cześć! Czy ty mnie naprawdę nie pamiętasz?
Kacper: Yyyy, nie, chyba nie? Nigdy nie byłem w Austrii.
Sara: Nie, nie, nie z Austrii, z balu. Miałam kostium weneckiej damy.

0. Do klasy doszedł nowy uczeń. NIE, do klasy doszła nowa uczennica – Sara.

Propozycja odpowiedzi (mogą też być inne, bo np. wyśmiewanie może być zinterpretowane jako połączone ze słowami, ale niekoniecznie. Każda odpowiedź, która będzie właściwie uzasadniona, powinna być uznana za dobrą).

Bullying fizyczny: popychanie, kopanie, bicie, plucie, chowanie lub niszczenie rzeczy, obrażanie, szantażowanie, plotki.
Bullying słowny: przedrzeźnianie, złośliwe żarty, ośmieszanie, kłamstwa na czyjś temat. Bullying społeczny: wyśmiewanie, izolowanie kogoś niezauważanie kogoś, pomijanie go, robienie wrogich min i pokazywanie takich gestów.
Bullying internetowy: publikowanie informacji, zdjęć albo filmów bez zgody osoby, której dotyczą, podszywanie się pod kogoś, wyrzucanie kogoś z grup internetowych.

1. Czy możesz podać jeszcze jakieś inne przykłady zachowań, które pasowały by dokategorii z ćwiczenia II?

2. Czy znęcanie się uczniów nad innymi uczniami jest widoczne w twojej szkole, w twoim kraju?

3. Dla kogo bullying jest gorszym doświadczeniem: dla dzieci, czy dla dorosłych?

4. Dlaczego jedni uczniowie znęcają się nad innymi?

5. Jakie cechy charakteru ma zwykle agresor, a jakie ofiara?

6. Jaki bullying jest gorszy: internetowy czy twarzą w twarz?

7. Czy kiedy kolwiek byłaś / byłeś agresorem, świadkiem albo ofiarą bullyingu? Opowiedz o tej sytuacji.

8. Co można zrobić, żeby powstrzymać bullying?

9. Czy agresorzy powinni być karani przez policję?

10. Do czego może doprowadzić znęcanie się nad jakąś uczennicą albo nad jakimś uczniem?

Zosia, Kacper, Julia, Aleks, Bartek i Sara postanowili przeciwstawić się bullyingowi. Rozwiesili w szkole plakaty promujące koleżeńskie zachowania. Zdecyduj, które aktywności znalazły się w poszczególnych miejscach na plakacie.

Co można powiedzieć komuś, ktoś cię obraża, wyśmiewa? To samo możesz powiedzieć, kiedy jesteś świadkiem bullyingu.

Nie życzę sobie, żebyś... 
Przestań! To nie jest zabawne!
Nie zgadzam się na to, żebyś...
Nie przezywaj mnie, to jest niemiłe, jak tak cię nie traktuję.
Nie mów tak do mnie/do niej/do niego!
Daj mi/mu/jej spokój!

Sytuacja 1. Właśnie usłyszałaś/usłyszałeś, że twój kolega po raz kolejny śmieje się z małej dziewczynki, że nie umie porządnie odbić piłki. Twój kolega robi to codziennie. Stań w jej obronie.  
Sytuacja 2. Twoja koleżanka obgaduje nową dziewczynę, która pojawiła się w szkole. Wyśmiewa jej wygląd, ubranie i to, że nie ma swojego telefonu. Ta dziewczynka siedzi sama i jest smutna. Stań w jej obronie.
Sytuacja 3. Twój kolega namawia cię do schowania książek innego kolegi. Mówi, że to będzie bardzo śmieszne. Nie zgadzasz się z nim i nie chcesz tego robić.
Sytuacja 4. Twój kolega zawsze jest bardzo uprzejmy dla innych, pięknie się ubiera. Inny chłopak zawsze się z niego śmieje i mówi „Ale z niego baba!”. Dziś znowu to powiedział, masz dość tego wyśmiewania, powiedz agresorowi, co o nim myślisz.
Sytuacja 5. Twoje koleżanki kłócą się, w pewnym momencie chłopak z twojej klasy nagrywa ich kłótnię. Słyszysz, jak mówi „Zaraz wrzucę to do sieci”. Powstrzymaj go.
Sytuacja 6. Widziałaś/Widziałeś, jak dziewczyna z twojej klasy uderzyła inną dziewczynę, a po- tem wszystkim mówiła, że tego nie zrobiła. Zgłoś to nauczycielowi.

Sprawdź, czy wyrazy z 4 pierwszych kolumn tworzą sensowne zdania. Jeśli nie, powiedz, co trzeba byłoby w nich zmienić, żeby były poprawne.

Przymiotnik czy przysłówek?

0. Julia pięknie śpiewa. Notatka w zeszycie: śpiewa to przysłówek.

1. Zosia szybko liczy.

2. Kacper jest szybki jak błyskawica.

3. Aleks świetnie gotuje.

4. Sara jest trochę nieśmiała.

5. Julia uśmiechnęła się szeroko.

Odpowiedzi:

0. Ten uczeń jest bardzo pilny/pilnie.
Bartek uczy się pilny/pilnie do testu.

1. Na Grenlandii jest deszczowazimnygorącosłonecznieźlezimnozłysłonecznydeszczowogorący klimat.
Na Grenlandii jest deszczowazimnygorącosłonecznieźlezimnozłysłonecznydeszczowogorący.

2. W Egipcie jest deszczowazimnygorącosłonecznieźlezimnozłysłonecznydeszczowogorący.
W Egipcie jest deszczowazimnygorącosłonecznieźlezimnozłysłonecznydeszczowogorący klimat.

3. Dlaczego jesteś deszczowazimnygorącosłonecznieźlezimnozłysłonecznydeszczowogorący?
Dlaczego napisałeś tak deszczowazimnygorącosłonecznieźlezimnozłysłonecznydeszczowogorący ten test?

4. Dziś jest deszczowazimnygorącosłonecznieźlezimnozłysłonecznydeszczowogorący.
Dziś jest deszczowazimnygorącosłonecznieźlezimnozłysłonecznydeszczowogorący dzień.

5. Dziś jest deszczowazimnygorącosłonecznieźlezimnozłysłonecznydeszczowogorący pogoda.
Dziś jest deszczowazimnygorącosłonecznieźlezimnozłysłonecznydeszczowogorący.

Pisownia nie z rzeczownikami i czasownikami.
• Nie z rzeczownikami piszemy zwykle łącznie, np. niepowodzenie, nieszczęście, nieprzyjaciel. Wyjątki stanowią:
– rzeczowniki wyraźnie przeciwstawione innym rzeczownikom w zdaniu, np. To nie agresor, ale ofiara.
– rzeczowniki zapisywane wielką literą z łącznikiem, np. Moja mama wyszła za mąż za nie-Polaka, mój tata jest Szwajcarem.
• Nie z czasownikami piszemy oddzielnie, np. nie śpi, nie czytają, nie zjadłby.

B. Jeśli jesteś w grupie koleżanek i kolegów i ktoś inny stosuje bullying:

• Mów stanowczo / zdecydowaniegłośnoprecyzyjnieaktywnieodważnieokropnie i stanowczo / zdecydowaniegłośnoprecyzyjnieaktywnieodważnieokropnie, żeby przestał.
• Powiedz, że takie traktowanie innych stanowczo / zdecydowaniegłośnoprecyzyjnieaktywnieodważnieokropnie ci nie odpowiada.
• Powiedz ofierze bullyingu, że nie zasługuje, żeby ktoś traktował ją tak stanowczo / zdecydowaniegłośnoprecyzyjnieaktywnieodważnieokropnie.
• Opisz stanowczo / zdecydowaniegłośnoprecyzyjnieaktywnieodważnieokropnie osobie dorosłej, co się stało.
• Działaj stanowczo / zdecydowaniegłośnoprecyzyjnieaktywnieodważnieokropnie i stanowczo / zdecydowaniegłośnoprecyzyjnieaktywnieodważnieokropnie – swoją postawą zachęcisz koleżanki i kolegów do przeciwstawiania się bullyingowi.