MODUŁ 25: FRANCUSKI PIESEK PRZY SZWEDZKIM STOLE.

DZIŚ NAUCZYSZ SIĘ:

  • jak tworzyć nazwy mieszkańców państw,

  • jak tworzyć przymiotniki od nazw geograficznych.

DZIŚ POZNASZ:

  • pisownię nazw państw, ich mieszkańców i przymiotników „geograficznych”,

  • wyrażenia idiomatyczne z przymiotnikami „geograficznymi”.

 

NOWE SŁOWA I FRAZY

angielska pogoda, chałwa turecka, czterogwiazdkowy, francuski piesek, nadzienie, orzechy włoskie, rosyjska ruletka, szwedzki stół, to się dobrze składa, wybrzydzać, ziele angielskie

I. Przeczytaj dialog i odpowiedz na pytania.

Zosia: Saro, Saro, nareszcie wróciłaś! Smutno było bez ciebie w szkole w zeszłą sobotę.
Sara: Ja też się za wami stęskniłam. Mam dla was w prezencie belgijskie czekoladki. Poczęstujcie się.
Kacper: Czy mogę wziąć tę w kształcie serca? Z pewnością będzie najlepsza i najsłodsza.
Zosia: Kacper, nie zachowuj się jak francuski piesek, nie wybrzydzaj! Na pewno wszystkie są dobre.
Sara: Oczywiście, Kacprze, weź czekoladowe serduszko. To są moje ulubione czekoladki z nadzieniem z orzechów włoskich.
Julia: Opowiedz nam, jak było w Brukseli?
Sara: Było cudownie. Przede wszystkim pogoda była piękna, cały czas świeciło słońce.
Zosia: A tu przez cały tydzień padał deszcz. Mieliśmy prawdziwą angielską pogodę.  
Kacper: Już dzisiaj nie pada, bo wróciłaś, Saro, i przywiozłaś nam z Belgii trochę słońca.
Zosia: Kacper, nie przeszkadzaj! W którym hotelu mieszkaliście?
Sara: To był hotel czterogwiazdkowy ze śniadaniem w formie szwedzkiego stołu.
Aleks: Super! Uwielbiam szwedzki stół. Mogę jeść, co chcę i ile chcę.
Sara: Kiedy tata miał spotkanie, ja i mama poszłyśmy na wystawę psów rasowych. Widziałam owczarki niemieckie, buldogi angielskie i buldogi francuskie, charty afgańskie, a nawet polskie owczarki podhalańskie. 
Bartek: A były tam koty perskie?
Julia: Tak i łosie euroazjatyckie, he he. Skup się, Bartek, to była wystawa psów!
Sara: Kiedy tata skończył spotkanie, poszliśmy we trójkę do restauracji z kuchnią europejską w centrum miasta.
Aleks: Jak cudownie! I co tam jedliście?
Sara: Mama zamówiła gulasz węgierski, mój tata, jak prawdziwy Austriak, sznycel wiedeński, a ja poprosiłam o frytki belgijskie i sałatkę grecką.
Aleks: O nie! Dlaczego mnie tam z wami nie było!
Pan Twardowski: Słyszę, że rozmawiacie o jedzeniu. To się dobrze składa. Niedługo obchodzimy Dzień Europy i jedną z atrakcji w naszej szkole będzie kiermasz z daniami kuchni europejskiej. Może macie jakieś propozycje?
Aleks: O, tak! Muszą się tam znaleźć polskie dania, na przykład kluski śląskie, pierogi ruskie.
Bartek: I koniecznie kiełbasa toruńska z bułką paryską i musztardą francuską! To moje ulubione danie.
Julia: I Bazyla też? Hi, hi, hi. 
Sara: A czy będziemy mogli zatańczyć walca wiedeńskiego?
Julia: I walca angielskiego?
Kacper: W maskach weneckich...?
Pan Twardowski: No cóż, zapowiada się bardzo interesujący szkolny Dzień Europy.

  1. Skąd wróciła Sara? Co przywiozła koleżankom/kolegom w prezencie?

  2. Jakie zwierzęta widziała Sara podczas wystawy w Brukseli?

  3. Co rodzina Sary jadła w restauracji?

  4. Jakie dania proponują dzieci na kiermasz z okazji Dnia Europy?

 

Ćwiczenia 25.I. Niektóre stereotypy, cechy narodowe lub pojedyncze zdarzenia zostały utrwalone w języku. Połącz wyrażenia z wyjaśnieniami.
0. francuski piesek a. To częste deszcze, szare chmury, brak słońca, silne wiatry i niskie temperatury.
1. angielska pogoda b. Taniec towarzyski, szybsza odmiana walca. Charakterystyczne dla tego tańca są szybkie wirowe obroty.
2. szwedzki stół c. Ktoś, kto jest rozpieszczony i przyzwyczajony do wygód.
3. walc wiedeński d. Sposób serwowania posiłków w hotelach, polegający na udostępnieniu gościom kilkunastu potraw, z których mogą sobie wybrać posiłek według własnych gustów kulinarnych i dietetycznych.
4. bułka paryska e. Gatunek drzewa liściastego z rodziny orzechowatych. Do Polski dotarł z Wołoszczyzny, krainy w obrębie Rumunii, stąd jego nazwa.
5. orzech włoski f. Długa, cienka bułka pszenna o długości około 30 cm, kształtem i wielkością zbliżona do bochenka chleba.

 

0 1 2 3 4 5
Ćwiczenia 25.II. Do podanych wyrazów dopisz przymiotnik wybrany z ramki, tak aby powstało wyrażenie występujące w dialogu.

francuski, śląskie, ruskie, francuski, euroazjatycki, francuska, wiedeński, angielski, belgijskie, niemiecki, perski

0. francuski piesek,
1. kluski ,
2. pierogi ,
3. walc ,
4. czekoladki ,
5. kot ,
6. owczarek , 
7. łoś ,
8. sznycel ,
9. musztarda , 
10. buldog .


Ćwiczenia 25.III. Połącz nazwy z ilustracjami. Czy znasz znaczenie wszystkich wyrażeń?

II. Czy słyszałaś/słyszałeś o wyrażeniach: polska gościnność, niemiecka punktualność? Porozmawiaj z koleżankami/kolegami w klasie, co one oznaczają. Czy znasz jeszcze inne wyrażenia z przymiotnikiem pochodzącym od nazwy kraju?

Zapamiętaj!

Przymiotniki od nazw geograficznych tworzymy, dodając do podstawy końcówkę -ski (angielski, polski), -cki (austriacki, niemiecki), -dzki (szwedzki).

Czasami dodajemy dłuższą końcówkę, np. Kongo – kongijski, Australia – australijski.

Męskie nazwy mieszkańców państw tworzymy, najczęściej dodając do podstawy końcówki: -yk (Japończyk, Portugalczyk), -ak (Austriak, Polak), -ec (Niemiec, Słoweniec) lub -anin (Amerykanin, Meksykanin). Nazwy mieszkanek państw tworzymy przez dodanie końcówki -ka, np. Japończyk – Japonka, Austriak – Austriaczka, Niemiec – Niemka, Meksykanin – Meksykanka.

Uwaga! Istnieją wyjątki, np. USA (Stany Zjednoczone Ameryki) – Amerykanin, Amerykanka, amerykański.

Jeśli masz wątpliwości, w jaki sposób utworzyć nazwę mieszkańca, mieszkanki kraju, zajrzyj do słownika języka polskiego.
Ćwiczenia 25.IV. Dopasuj przymiotniki do nazw krajów, a następnie przepisz je w kolejności alfabetycznej.

białoruski, ukraiński, duński, fiński, rosyjski, norweski, łotewski, szwedzki, litewski, czeski, słowacki


0. Białoruś – białoruski

1. Słowacja –

2. Czechy –

3. Ukraina –

4. Litwa –

5. Łotwa –