MODUŁ 25: FRANCUSKI PIESEK PRZY SZWEDZKIM STOLE.

DZIŚ NAUCZYSZ SIĘ:

  • jak tworzyć nazwy mieszkańców państw,

  • jak tworzyć przymiotniki od nazw geograficznych.

DZIŚ POZNASZ:

  • pisownię nazw państw, ich mieszkańców i przymiotników „geograficznych”,

  • wyrażenia idiomatyczne z przymiotnikami „geograficznymi”.

 

NOWE SŁOWA I FRAZY

angielska pogoda, chałwa turecka, czterogwiazdkowy, francuski piesek, nadzienie, orzechy włoskie, rosyjska ruletka, szwedzki stół, to się dobrze składa, wybrzydzać, ziele angielskie

I. Przeczytaj dialog i odpowiedz na pytania.

Zosia: Saro, Saro, nareszcie wróciłaś! Smutno było bez ciebie w szkole w zeszłą sobotę.
Sara: Ja też się za wami stęskniłam. Mam dla was w prezencie belgijskie czekoladki. Poczęstujcie się.
Kacper: Czy mogę wziąć tę w kształcie serca? Z pewnością będzie najlepsza i najsłodsza.
Zosia: Kacper, nie zachowuj się jak francuski piesek, nie wybrzydzaj! Na pewno wszystkie są dobre.
Sara: Oczywiście, Kacprze, weź czekoladowe serduszko. To są moje ulubione czekoladki z nadzieniem z orzechów włoskich.
Julia: Opowiedz nam, jak było w Brukseli?
Sara: Było cudownie. Przede wszystkim pogoda była piękna, cały czas świeciło słońce.
Zosia: A tu przez cały tydzień padał deszcz. Mieliśmy prawdziwą angielską pogodę.  
Kacper: Już dzisiaj nie pada, bo wróciłaś, Saro, i przywiozłaś nam z Belgii trochę słońca.
Zosia: Kacper, nie przeszkadzaj! W którym hotelu mieszkaliście?
Sara: To był hotel czterogwiazdkowy ze śniadaniem w formie szwedzkiego stołu.
Aleks: Super! Uwielbiam szwedzki stół. Mogę jeść, co chcę i ile chcę.
Sara: Kiedy tata miał spotkanie, ja i mama poszłyśmy na wystawę psów rasowych. Widziałam owczarki niemieckie, buldogi angielskie i buldogi francuskie, charty afgańskie, a nawet polskie owczarki podhalańskie. 
Bartek: A były tam koty perskie?
Julia: Tak i łosie euroazjatyckie, he he. Skup się, Bartek, to była wystawa psów!
Sara: Kiedy tata skończył spotkanie, poszliśmy we trójkę do restauracji z kuchnią europejską w centrum miasta.
Aleks: Jak cudownie! I co tam jedliście?
Sara: Mama zamówiła gulasz węgierski, mój tata, jak prawdziwy Austriak, sznycel wiedeński, a ja poprosiłam o frytki belgijskie i sałatkę grecką.
Aleks: O nie! Dlaczego mnie tam z wami nie było!
Pan Twardowski: Słyszę, że rozmawiacie o jedzeniu. To się dobrze składa. Niedługo obchodzimy Dzień Europy i jedną z atrakcji w naszej szkole będzie kiermasz z daniami kuchni europejskiej. Może macie jakieś propozycje?
Aleks: O, tak! Muszą się tam znaleźć polskie dania, na przykład kluski śląskie, pierogi ruskie.
Bartek: I koniecznie kiełbasa toruńska z bułką paryską i musztardą francuską! To moje ulubione danie.
Julia: I Bazyla też? Hi, hi, hi. 
Sara: A czy będziemy mogli zatańczyć walca wiedeńskiego?
Julia: I walca angielskiego?
Kacper: W maskach weneckich...?
Pan Twardowski: No cóż, zapowiada się bardzo interesujący szkolny Dzień Europy.

  1. Skąd wróciła Sara? Co przywiozła koleżankom/kolegom w prezencie?

  2. Jakie zwierzęta widziała Sara podczas wystawy w Brukseli?

  3. Co rodzina Sary jadła w restauracji?

  4. Jakie dania proponują dzieci na kiermasz z okazji Dnia Europy?

 

Ćwiczenia 25.I. Niektóre stereotypy, cechy narodowe lub pojedyncze zdarzenia zostały utrwalone w języku. Połącz wyrażenia z wyjaśnieniami.
0. francuski piesek a. To częste deszcze, szare chmury, brak słońca, silne wiatry i niskie temperatury.
1. angielska pogoda b. Taniec towarzyski, szybsza odmiana walca. Charakterystyczne dla tego tańca są szybkie wirowe obroty.
2. szwedzki stół c. Ktoś, kto jest rozpieszczony i przyzwyczajony do wygód.
3. walc wiedeński d. Sposób serwowania posiłków w hotelach, polegający na udostępnieniu gościom kilkunastu potraw, z których mogą sobie wybrać posiłek według własnych gustów kulinarnych i dietetycznych.
4. bułka paryska e. Gatunek drzewa liściastego z rodziny orzechowatych. Do Polski dotarł z Wołoszczyzny, krainy w obrębie Rumunii, stąd jego nazwa.
5. orzech włoski f. Długa, cienka bułka pszenna o długości około 30 cm, kształtem i wielkością zbliżona do bochenka chleba.

 

0 1 2 3 4 5
Ćwiczenia 25.II. Do podanych wyrazów dopisz przymiotnik wybrany z ramki, tak aby powstało wyrażenie występujące w dialogu.

francuski, śląskie, ruskie, francuski, euroazjatycki, francuska, wiedeński, angielski, belgijskie, niemiecki, perski

0. francuski piesek,
1. kluski ,
2. pierogi ,
3. walc ,
4. czekoladki ,
5. kot ,
6. owczarek , 
7. łoś ,
8. sznycel ,
9. musztarda , 
10. buldog .


Ćwiczenia 25.III. Połącz nazwy z ilustracjami. Czy znasz znaczenie wszystkich wyrażeń?

II. Czy słyszałaś/słyszałeś o wyrażeniach: polska gościnność, niemiecka punktualność? Porozmawiaj z koleżankami/kolegami w klasie, co one oznaczają. Czy znasz jeszcze inne wyrażenia z przymiotnikiem pochodzącym od nazwy kraju?

Zapamiętaj!

Przymiotniki od nazw geograficznych tworzymy, dodając do podstawy końcówkę -ski (angielski, polski), -cki (austriacki, niemiecki), -dzki (szwedzki).

Czasami dodajemy dłuższą końcówkę, np. Kongo – kongijski, Australia – australijski.

Męskie nazwy mieszkańców państw tworzymy, najczęściej dodając do podstawy końcówki: -yk (Japończyk, Portugalczyk), -ak (Austriak, Polak), -ec (Niemiec, Słoweniec) lub -anin (Amerykanin, Meksykanin). Nazwy mieszkanek państw tworzymy przez dodanie końcówki -ka, np. Japończyk – Japonka, Austriak – Austriaczka, Niemiec – Niemka, Meksykanin – Meksykanka.

Uwaga! Istnieją wyjątki, np. USA (Stany Zjednoczone Ameryki) – Amerykanin, Amerykanka, amerykański.

Jeśli masz wątpliwości, w jaki sposób utworzyć nazwę mieszkańca, mieszkanki kraju, zajrzyj do słownika języka polskiego.
Ćwiczenia 25.IV. Dopasuj przymiotniki do nazw krajów, a następnie przepisz je w kolejności alfabetycznej.

białoruski, ukraiński, duński, fiński, rosyjski, norweski, łotewski, szwedzki, litewski, czeski, słowacki


0. Białoruś – białoruski

1. Słowacja –

2. Czechy –

3. Ukraina –

4. Litwa –

5. Łotwa –

6. Dania –

7. Szwecja –

8. Norwegia –

9. Finlandia –

10. Rosja –

Przymiotniki w kolejności alfabetycznej:
białoruski, , , , , , , , , , .

III. Zaplanujcie w klasie szkolny Dzień Europy. Wylosujcie karteczki z nazwą kraju i przygotujcie krótką prezentację na jego temat. Zaprojektujcie stoisko promujące wylosowany przez was kraj (np. jedzenie, ilustracje, przedmioty itd.).

Zapamiętaj!

Pisownia wielką literą nazw państw, ich mieszkańców i małą literą przymiotników „geograficznych”. 

Wielką literą piszemy nazwy państw (Austria, Niemcy, Polska) oraz ich mieszkańców (Austriak, Austriaczka; Niemiec, Niemka; Polak, Polka).

Małą literą piszemy przymiotniki pochodzące od nazw państw (austriacki, niemiecki, polski).
Niemiec mieszka w Polsce i zna język polski.
Polka, która mieszka w Austrii, lubi zwiedzać austriackie miasta.
To oczywiste, że Austriak, który mieszka w Niemczech, zna język niemiecki.

 

Ćwiczenia 25.V. Uporządkuj litery w poszczególnych zestawach, a otrzymasz nazwy krajów. Uzupełnij tabelkę nazwami krajów, ich mieszkańców w rodzaju męskim i żeńskim oraz przy- miotnikami pochodzącymi od nazw tych krajów.

Pamiętaj o prawidłowym użyciu wielkiej i małej litery.

0. I Y M N E C 1. S I A U A R T 2. A S Z J A C I R A W 3. L P S A K O
4. G B L E A I 5. A L N D A I O H 6. L A U G A I T O R P 7. I N A R A K U
8. G Y R W Ę 9. A P N A I Z I S H 10. T A W I L .

 

Nazwa kraju Mieszkaniec kraju Mieszkanka kraju Przymiotnik

0

 Niemcy Niemiec Niemka niemiecki

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10
Ćwiczenia 25. VI. Jaką literą – wielką czy małą? Podkreśl właściwą odpowiedź.

0. łochy – łoska pizza

1. olandia – olenderski tulipan

2. iny – ińskie pismo

3. iemcy – iemiecki samochód

4. wajcaria – wajcarski zegarek

5. rancja – język rancuski

6. echy – eskie knedliki

7. recja – sałatka recka

8. rgentyna – tango rgentyńskie

9. elgia - elgijskie frytki

10. olska – olska gościnność

Ćwiczenia 25.VII. Uzupełnij podpisy do ilustracji przymiotnikami utworzonymi od podanych nazw państw i miast.
0. poznańskie koziołki (Poznań)

3. (Szwajcaria) zegarek

6. (Holandia) wiatrak

9. ziele (Anglia)

1. kot (Persja)

4. (Warszawa) syrenka

7. bułka (Paryż)

10. zioła (Prowansja)

2. maska (Wenecja)

5. walc (Wiedeń)

8. buldog (Francja)