MODUŁ 29: KRÓLOWA MARUD.

DZIŚ POWTÓRZYSZ:

  • tworzenie form dopełniacza liczby mnogiej.

 

DZIŚ POZNASZ:

  • różne wyrazy łączące się z dopełniaczem.


DZIŚ NAUCZYSZ SIĘ:

  • jak pisać wyrazy zakończone na -ów, -ówka,

  • jak mówić o tym, czego/kogo nie lubisz i jak narzekać,

  • słów związanych z nieprzyjemnymi emocjami.

 

NOWE SŁOWA I FRAZY

ależ skąd!, maruda, marudzić, masakra*, mieć wypieki, narzekać, nastrój, niedojrzały, roztrzepany, spocony, strach, udzielił się nastrój, wstyd, wściekły, wygłupy*, zachrypnięty, zapomnieć o bożym świecie, zawstydzony, złość, żałować

I. Posłuchaj nagrania i odpowiedz na pytania. Zwróć uwagę, jak zmieniają się wyrazy podane w nawiasach.

Sara: Dziewczyny, naprawdę nie cierpię (poniedziałek) poniedziałków0. Nie znoszę (płatki owsiane)1 na śniadanie, (ziemniak)2 i (warzywo)3 na obiad, nawet (deser)4 i (słodycze)5. Wszystko mnie denerwuje!
Zosia: Ojej, co się stało? Przecież twoje przyjęcie było super. Dostałaś wiele (wspaniały prezent)6, zjedliśmy mnóstwo (pyszna przekąska)7, słuchaliśmy (boski piosenkarz)8, graliśmy na konsoli, było dużo (wygłup)9. Wszyscy życzyli ci (dobre stopnie)10, szczęścia, radości, zdrowia i nawet miłości. Może zabrakło kilku (zaproszony gość)11, ale było świetnie.
Sara: No właśnie! Nie było wszystkich zaproszonych... Ach, nienawidzę (niespodzianka)12!
Julia: Kochana, masz kilka (dobra koleżanka)13 i kilku (dobry kolega)14. Czy potrzebujesz (tłum)15, żeby poczuć, jak bardzo wszyscy cię lubimy? Ktoś może zazdrościć ci twoich (piękna sukienka)16, a nawet (domek)17 dla (lalka)18, ale wszyscy cię uwielbiają. 
Sara: Nie o to chodzi. Po prostu myślałam, że..., że on, że nie wymagam...
Zosia: O matko, rozumiem! Chodzi o nieobecność mojego roztrzepanego brata, prawda?
Sara (zawstydzona): Czy on odmówił przyjścia na moje urodziny?
Zosia: Nie! Ależ skąd!
Sara: To dlaczego go nie było?
Zosia: Ach, bo jest nieodpowiedzialny? Wiesz, jak to jest z chłopakami! Szukał dla ciebie wyjątkowego prezentu. Jednak w sobotę rano przyszli do niego koledzy z niemieckiej szkoły. Grali w piłkę na PlayStation. Powiedziałam mu, żeby się zbierał. Miał wypieki na twarzy, był cały spocony i zachrypnięty od wspólnego kibicowania. Obiecał, że tylko zagra mecz finałowy i 5 (minuta)19 później będzie u ciebie. Dzwoniłam do niego – cisza. Dzwoniłam do kolegów, też nie odbierali (telefon)20. Zapomnieli o bożym świecie... Wieczorem strasznie żałował.
Julia: Sara, czy wy jesteście zakochaną parą? 
Sara: A czy zakochany chłopak może zapomnieć o urodzinach swojej dziewczyny?
Julia: Masz rację, chłopcy są jacyś niedojrzali, normalnie masakra!

1. W jakim nastroju jest Sara, czy jej urodziny się udały?

2. Czy wszyscy zaproszeni goście przyszli na przyjęcie?

3. Czego można zazdrościć Sarze?

4. Czyja nieobecność na urodzinach dotknęła Sarę najbardziej? Dlaczego tak myślisz?

5. Co robił Kacper w dniu urodzin Sary? Czy Kacper i Sara są w sobie zakochani?

6. Co Julia myśli o chłopcach? Czy zgadzasz się z jej opinią?

Ćwiczenia 29.I. Posłuchaj nagrania jeszcze raz i zapisz podane wyrazy w formie występującej w rozmowie.

0. poniedziałek – nie cierpię: poniedziałków 

1. płatki owsiane – nie znoszę:

2. ziemniak – nie znoszę:

3. warzywo – nie znoszę:

4. deser – nie znoszę:

5. słodycze – nie znoszę:

6. wspaniały prezent – wiele:

7. pyszna przekąska – mnóstwo:

8. boski piosenkarz – słuchaliśmy:

9. wygłup – dużo:

10. dobre stopnie – życzyli ci:

11. zaproszony gość – kilku:

12. niespodzianka – nienawidzę:

13. koleżanka – kilka:

14. kolega – kilku:

15. tłum – potrzebujesz:

16. piękna sukienka – zazdrościć:

17. domek – zazdrościć:

18. lalka – dla:

19. minuta – 5:

20. telefon – nie odbierali:

Ćwiczenia 29.II. Najpierw wypisz z rozmowy dziewczyn wszystkie pogrubione wyrazy, a następnie pogrupuj je zgodnie z przykładem.

Czasowniki

Określenie ilości/liczby

Przyimki





















 

II. W pierwszej części Z innej bajki w module 14 poznaliście już formy dopełniacza liczby mnogiej. Teraz je sobie przypomnimy.

DOPEŁNIACZ LICZBY MNOGIEJ
Kogo? Czego?

Popatrz na formy wyrazów poniżej. Zauważ, które wyrazy kończą się na spółgłoski, a które na samogłoski i odpowiedz na pytania:

dom – domów
kot – kotów  
Polak – Polaków		 ale:

ryba – ryb
nazwisko – nazwisk
pytanie – pytań

1. Od czego zależy dodanie końcówki (-ów) lub odcięcie ostatniej litery?

2. Co się dzieje z wyrazem, który po odcięciu samogłoski kończy się na i (np. pytanie)?


A teraz popatrz na kolejne przykłady i odpowiedz na pytania:

Niemiec – Niemców
sen – snów
makowiec – makowców

 koleżanka – koleżanek
mandarynka – mandarynek
książka – książek

3. Co się dzieje z wyrazami, które w formie podstawowej miały w końcówce litery -ie lub -e?

4. Co się dzieje z wyrazami, które po odcięciu samogłoski kończą się na trudne do wymówienia (sprawdź!) połączenia liter, np. -nk, -żk?

W dopełniaczu liczby mnogiej mamy jeszcze dwie dodatkowe końcówki. Zestawmy w tabeli wszystko, co już wiemy o tworzeniu tych form.

Polakom zdarza się dosyć często narzekać. Ludzie krytykują różne rzeczy nie zawsze dlatego, że są naprawdę niezadowoleni, ale żeby podkreślić szczerość swojej odpowiedzi udzielanej np. na pytanie: Co słychać? Można wtedy usłyszeć: Oj, tak sobie, nie mam na nic czasu. Często narzekanie służy Polakom do nawiązania kontaktów, do wypełnienia ciszy w miejscach publicznych. Możesz np. usłyszeć panią na przystanku, która powie: Ależ dzisiaj gorąco!, rozpoczynając w ten sposób rozmowę z nieznajomą/nieznajomym.

 

Ćwiczenia 29.III Ankieta. Porozmawiaj z 3 osobami z klasy i uzupełnij tabelę. Następnie zaprezentuj kilka odpowiedzi na forum grupy.

Pamiętaj o zadaniu właściwych pytań: Czego nienawidzisz? Czego nie znosisz? Czego nie cierpisz? Czego nie lubisz? Za czym nie przepadasz?


III. Porozmawiaj z koleżankami i kolegami w grupie.

1. Czy w twoim kraju często się narzeka? Co myślisz o narzekających?

2. Na co zwykle narzekają twoje koleżanki/twoi koledzy? Na co można narzekać?

3. Po czym rozpoznać, że ktoś ma ochotę albo zaczyna narzekać?

4. Czy w twoim kraju nieznajomi rozmawiają ze sobą, np. na przystankach, w pociągach, autobusach, windzie? Jeśli tak, to co jest tematem takiej rozmowy?

5. O czym można porozmawiać z kimś nowym w szkole? Jak zaczniesz rozmowę?

6. Co zwykle odpowiadasz na pytanie Co słychać? Czy lepiej odpowiedzieć na to pytanie szczerze, czy nie zagłębiać się w szczegóły? A co odpowiadają twoi rodzice/dziadkowie?

7. Czy często marudzisz? Jeśli tak, to z jakiego powodu i dlaczego to robisz?

IV. Zastanów się wraz z koleżankami i kolegami, które z poniższych zdań pasują do kategorii narzekanie, a które wyrażają emocje. Odpowiedzi uzasadnij. Każde ze zdań przeczytaj z odpowiednią intonacją.

0. Jestem wściekła, bo dostałam złą ocenę! Wściekły oznacza emocje.

1. O rany, ale fatalna pogoda!

2. Nigdy nie mam na nic czasu.

3. Wstydzę się, bo ściągałam.

4. Ech, znowu mam katar.

5. Przykro mi, że babcia jest chora.

6. Smutno mi, bo nikt nie pamiętał o moich urodzinach.

7. Znowu nie wyniosłeś śmieci!

8. Zgubiłem się i strasznie się bałem.

9. Nigdy nie można na ciebie liczyć.

10. Denerwuję się, bo mam zaraz zastrzyk.

V. Rzuć kostką i wykonaj zadanie odpowiadające wyrzuconej liczbie oczek.

Ćwiczenia 29.IV. Wszystkim bohaterom książki udzielił się nastrój Sary. Uzupełnij zdania wyrazami w nawiasach. Utwórz dopełniacz liczby mnogiej. Następnie zdecyduj, kto co powiedział i wybierzcie wspólnie Królową/Króla Marud.

0. Nie znoszę niesłodkich ciast (niesłodkie ciasto).

1. Nienawidzę (wczesny poranek).

2. Nie lubię (przemądrzała dziewczyna).

3. Nie cierpię czesania (długie włosy).

4. Nie lubię zbierać (psia kupa).

5. Nie znoszę (łatwa zagadka).

6. Nienawidzę (duży pająk).

7. Nie lubię jeść (tłusty sos).

8. Nie toleruję (dziecinny kolega).

9. Nie cierpię (taki wygłup).

10.Nie chcę w swoim pokoju (brudna skarpetka) Kacpra.

Królową / Królem Marud zostaje ..........................................................................

Ćwiczenia 29.V. Uzupełnij wypowiedzi dzieci i dokończ zdania według własnego pomysłu.

W języku polskim po liczbach od 5 do 21 (ale także X5, X6, X7...X1, np. 55, 76, 97, 101 itd.), a także po określeniach ilości, np. mało/dużo/trochę/kilka/wiele występuje dopełniacz liczby mnogiej. Uzupełnij wypowiedzi dzieci i dokończ zdania według własnego pomysłu.

 

0. Kacper: Mam w domu 7 nieświeżych koszulek (nieświeża koszulka).

1. Julka ma 6 (piękna sukienka) i 8 (stara lalka).

2. Sara ma 5 (tajemnicza walentynka) i 9 (pocztówka).

3. Zosia ma 7 (kolorowy magnes i 5 (ciekawa książka).

4. Mam w domu 10 ..................................... i kilka ....................................................................... .

5. Mamy w szkole wiele .............................. .

Ćwiczenia 29.VI. Wszystkie przyimki znajdujące się w ramce łączą się z dopełniaczem. Uzupełnij nimi zdania według przykładu.

do, bez, do, podczas, sprzed, od, oprócz, z powodu, dla, u, obok, z, dookoła

0. Nie pójdę do kina bez Sary. 

1. To jest prezent Kacpra dla Sary. Sara siedzi Kacpra.

2. Zosia była dziś Bartka. Czy Kacpra wszyscy byli na urodzinach Sary?

3. Widziałyście? Chłopcy biegają drzewa! Ile oni mają lat!

4. lekcji Julka słuchała uważnie pana Twardowskiego.

5. To wszystko mnie? Bardzo wam dziękuję.

6. Kiedy Sara wyjeżdżała Austrii, nie wiedziała, że pozna tu tylu przyjaciół.

7. Bartek przyniósł swoje zdjęcie siedmiu lat! Ojej, jaki słodki bobas!

8. Aleks nie przyszedł szkoły choroby.

 

W tej lekcji pojawiło się wiele wyrazów, które kończą się na -ów. Wszystkie je zapisujemy przez o z kreską (ó), np. kotów, domów, kolegów, stołów. Tak samo będzie w przypadku wyrazów zakończonych na -ówka, np. klasówka, łamigłówka, główka, makówka. Wyjątek stanowią wyrazy – wsuwka, zasuwka i skuwka.


Ćwiczenia 29.VII. Uzupełnij wyrazy końcówkami: -ów, -ówka i -uwka. Czasami do podanych liter pasuje kilka końcówek.

0. mrówka
1. zas
2. plakat /
3. podstaw

4. ciężar /
5. Gubał
6. kot
7. pomidor /

8. złot
9. reklam
10.Piotrk Trybunalski
11.błęd