MODUŁ 35: SZYBKIEGO POWROTU DO ZDROWIA!.

DZIŚ NAUCZYSZ SIĘ:

  • nazw części ciała człowieka i jego narządów wewnętrznych,

  • słownictwa związanego z chorobami i pierwszą pomocą,

  • budować zdania wielokrotnie złożone,

  • stawiać znaki przestankowe.

DZIŚ DOWIESZ SIĘ:

  • co to jest zdanie wielokrotnie złożone,

  • jak nazywają się znaki przestankowe i jakie mają funkcje.


NOWE SŁOWA I FRAZY

alergia, biegunka, boleć, ból, chrypka, cukrzyca, dreszcz, jelito, krew, kurz, maść, mięśnie, mózg, narząd wewnętrzny, nerki, objaw, oddychać, oparzenie słoneczne, opatrunek, osłabienie, pęcherz, płuca, przejadać się, przejść na dietę, przeziębienie, przeziębiony, pyłek, recepta, swędzenie, uczulenie, usprawiedliwienie nieobecności, wątroba, wyciek z ucha, wymiotować, wymioty, wysypka, wyzdrowieć, zatrucie pokarmowe, zażywać lekarstwo, ziołowy, żołądek

I. Przeczytaj rozmowę w klasie, a następnie zdecyduj, czy zdania są prawdziwe (TAK), czy nieprawdziwe (NIE). Uzasadnij swoje odpowiedzi.
Pan Twardowski: Dzień dobry! Cieszę się, że dzisiaj wszyscy są na lekcji. Ostatnio było niewiele osób, prawda? Dostałem dużo maili od waszych rodziców z usprawiedliwieniami nieobecności. Moglibyście mi powiedzieć dokładnie, co się stało? Sezon grypowy już dawno się skończył.
Zosia: Proszę pana, ja i Kacper byliśmy przeziębieni. Prawdopodobnie przeziębiliśmy się na biwaku. Mieliśmy katar i kaszel. Mnie trochę bolało gardło, a Kacper miał lekką gorączkę. Na szczęście po pięciu dniach odpoczynku w domu poczuliśmy się lepiej.
Bartek: Ja czułem się fatalnie. Miałem silny ból brzucha i głowy oraz biegunkę. Poza tym wymiotowałem. Pierwszy raz w życiu przez kilka dni nie miałem apetytu.
Pan Twardowski: Ojej, naprawdę ci współczuję. Skąd te nieprzyjemne objawy? 
Bartek: Miałem zatrucie pokarmowe. Prawdopodobnie zjadłem coś nieświeżego na mieście.
Pan Twardowski: Nie wolno kupować i jeść jedzenia, szczególnie mięsa, w niesprawdzonych miejscach.
Aleks: Najlepiej jeść domowe posiłki.
Bartek: Teraz już wiem. To samo powiedzieli mi rodzice i lekarz. A ty, Aleks, czujesz się już lepiej?
Aleks: Tak, czułem się źle po Dniu Dziecka i naszym konkursie na najlepszy smakołyk.
Julka: Aleks, mówiliśmy ci, że nie wolno się przejadać.
Aleks: Nie chodzi tylko o to, że zjadłem za dużo słodyczy. To coś poważniejszego: chyba jestem uczulony na czekoladę.
Kacper: Co? Na czekoladę? A więc już nigdy nie będziesz mógł zjeść ani czekolady Lindt, ani Ptasiego Mleczka, ani wafelków Prince Polo...
Aleks: Bez przesady! Po Dniu Dziecka dostałem swędzącej wysypki, bo zjadłem za dużo. Gdy jem tylko trochę, nic się nie dzieje.
Julka: Mnie po Dniu Dziecka bolał brzuch, ale wypiłam herbatkę ziołową i poczułam się lepiej.
Pan Twardowski: Saro, a dlaczego ciebie nie było na ostatniej lekcji?
Sara: Ja od lat walczę z alergią. Jestem uczulona na pyłki roślin i kurz. Na biwaku miałam katar, łzawienie oczu i kichałam. Teraz czuję się lepiej.
Kacper: A wiecie, że mój wujek choruje na cukrzycę i w ogóle nie może jeść słodyczy?
Aleks: Uuu! Co to za straszna choroba!
Pan Twardowski: Dobrze, skończmy rozmowę o chorobach i zacznijmy lekcję. Cieszę się, że wszyscy już dobrze się czują.

 

Zapamiętaj!

Gdy ktoś źle się czuje i mówi nam o swojej chorobie, oferujemy mu pomoc, a przede wszystkim życzymy mu: Szybkiego powrotu do zdrowia!

 

0. Na ostatniej lekcji wszyscy byli obecni.
1. Dzieci same usprawiedliwiały swoje nieobecności na lekcji.
2. Bohaterowie chorowali, bo w tym czasie panowała grypa.
3. Kacper i Zosia nie byli na lekcji z powodu przeziębienia.
4. Bartek biegał dużo, a potem było mu niedobrze.
5. Bartek przypuszcza, że zjadł coś zepsutego.
6. Aleks miał uczulenie po czekoladzie zjedzonej w Dniu Dziecka.
7. Aleks już nigdy nie będzie mógł jeść czekolady.
8. Julka także była poważnie chora po Dniu Dziecka.
9. Sara już od dawna ma alergię.
10. W rodzinie Kacpra jest osoba, która cierpi na cukrzycę.
Ćwiczenia 35.I Co im dolega? Jakie mają objawy, czyli symptomy? Podpisz ilustracje zdaniami z ramki.

Boli mnie gardło. Bolą mnie zęby. Swędzi mnie skóra. Spuchło mi kolano. Mam dreszcze. Mam wysypkę. Nie mam apetytu. Wymiotuję. Mam katar. Mam kaszel. Pocę się.

Swędzi mnie skóra.

Ćwiczenia 35.II Napisz, jaka choroba może mieć podane objawy. Czy wiesz, jakie mogą być przyczyny tych chorób i na czym polega ich leczenie? Czy chorowałaś/chorowałeś na nie?

zatrucie pokarmowe, ospa wietrzna, grypa, zapalenie ucha, angina, alergia, przeziębienie

 

Choroba/dolegliwość

Częste objawy
0. zatrucie pokarmowe
silny ból brzucha, ból głowy, biegunka, wymioty
1.
katar, wysypka, swędzenie, łzawienie oczu
2.
wysoka gorączka, dreszcze, ból mięśni, kaszel, katar
3.
ból gardła, obrzęk gardła, trudności w przełykaniu, chrypka, osłabienie
4.
katar, kaszel, ból gardła
5.
silny ból ucha, pogorszenie słuchu, gorączka, wyciek z ucha
6.
charakterystyczna wysypka na całym ciele, swędzenie

 

Ćwiczenia 35.III. Czy znasz zasady pierwszej pomocy? Wybierz właściwą odpowiedź.

Co powinnaś/powinieneś zrobić, gdy:

Pierwsza pomoc
0. ktoś się skaleczy?
 a. Pochylić głowę do przodu i uciskać nos przed 10 minut.
1. ktoś ulegnie wypadkowi i straci przytomność?
 b. Zdezynfekować ranę, a następnie zakleić ją plastrem.
2. ktoś zwichnie kostkę?
 c. Zabrać tę osobę do chłodnego miejsca, dać jej/mu wodę do picia, a następnie posmarować chore miejsce specjalną maścią.
3. ktoś się oparzy?
 d. Usztywnić to miejsce i unieść je lekko do góry.
4. ktoś ma oparzenie słoneczne?
 e. Schłodzić tę część ciała czystą i chłodną wodą, wysuszyć, a następnie założyć odpowiedni opatrunek.
5. komuś leci krew z nosa?
 f. Zadzwonić pod numer alarmowy 112 i wezwać pogotowie. Ułożyć poszkodowanego w bezpiecznej pozycji.
0 1 2 3 4 5
II. Wymień 10 części ciała i wskaż, gdzie się znajdują.

W module 5 (Zeszyt ćwiczeń, ćw. VII) była mowa o częściach ciała. Wymień 10 części ciała i wskaż, gdzie się znajdują. Powiedz, czy one czasami cię bolą i jeśli tak, to w jakiej sytuacji. Czy znasz też nazwy narządów wewnętrznych człowieka, czyli jego organów?

Ćwiczenia 35.IV. Podpisz nazwy narządów wewnętrznych wyrazami z ramki.

mózg, serce, wątroba, nerki, płuca, pęcherz, żołądek, jelito

 

1 2 3 4 5 6 7
Ćwiczenia 35.V Posłuchaj dialogu u lekarza i uzupełnij brakujące wyrazy.

Zapamiętaj!

W języku mówionym posługujemy się nie tylko słowem, lecz także wspomagamy się gestem, mimiką i intonacją głosu. W języku pisanym nie możemy wykorzystać, np. tonu głosu, dlatego stawiamy znaki przestankowe, czyli interpunkcyjne. Pełnią one funkcje porządkujące, gdyż dzielą wypowiedź na mniejsze jednostki oraz wskazują, jak należy czytać tekst.

Czy znasz wszystkie znaki przestankowe?

. kropka
; średnik
: dwukropek
, przecinek
– myślnik
... wielokropek
? pytajnik (znak zapytania)
! wykrzyknik
( ) nawias
„ ” cudzysłów





Pacjentka: Dzień dobry.
Lekarka: Dzień dobry. Proszę usiąść0. Co pani dolega? 
Pacjentka: Bardzo źle się . Boli mnie głowa i gardło. Mam , katar i pocę się. 
Lekarka: Czy ma pani ?
Pacjentka: Tak, 38 stopni.
Lekarka: Od kiedy ma pani te ? Pacjentka: Od trzech dni.
Lekarka: Czy bolą panią ?
Pacjentka: Tak, bardzo.
Lekarka: Proszę się rozebrać. Zbadam panią. Proszę głęboko . Teraz proszę szeroko otworzyć usta i powiedzieć aaaa. Dziękuję. Może pani już się ubrać. 
Pacjentka: Co mi ? Czy to coś poważnego?
Lekarka: Grypa. Zaraz zapiszę pani lekarstwa. Musi pani je trzy razy dziennie po posiłku. Proszę zostać w przez kilka dni, dużo odpoczywać i dużo pić. Pacjentka: Jak długo muszę zostać w domu?
Lekarka: Co najmniej tydzień. Grypy nie wolno bagatelizować. Proszę przyjść do kontroli w przyszły czwartek. To jest .
Pacjentka: Dziękuję. Do widzenia.
Lekarka: Do widzenia.

III. Jak myślisz, jaką funkcje pełni każdy ze znaków przestankowych? Czy oznacza on dłuższą, czy krótszą przerwę w czytaniu? Odpowiedź znajdziesz w kluczu.
IV. Przeczytaj jeszcze raz dialog na początku modułu. Zwróć uwagę na znaki przestankowe i powiedz, dlaczego zostały użyte.

V. Dokończ zdania tak, aby powstały zdania złożone, i zapisz je w zeszycie. Podkreśl orzeczenia. Nie zapomnij postawić przecinka w miejscu, gdzie jest on konieczny, i kropki na końcu zdania.

0. Pójdę do kina albo obejrzę film na Netfliksie.

1. Szedł szybko...

2. Myślę...

3. Zjedliśmy dużo...

4. Szukał biletu...

5. Było ciemno...

6. Wziąłem tę książkę do domu...

7. Jesteś chory...

8. Nie zrozumiałam go...

9. Chociaż nie jestem jeszcze pełnoletni...

10. Proszę cię...
VI. Opisz w kilku zdaniach, co się stało w sytuacjach przedstawionych na ilustracjach. Używaj zdań złożonych.

Zapamiętaj!

Zdania, które składają się z kilku zdań pojedynczych, mające więcej niż dwa orzeczenia, to zdania wielokrotnie złożone, np.:
Dziękuję ci za miłą wiadomość i przepraszam, że od razu nie napisałam, ale nie miałam dobrego humoru, gdyż okazało się, że mój dziadek jest chory na cukrzycę.
Ćwiczenia 35.VI Z podanych fragmentów utwórz zdania wielokrotnie złożone. Nie zapomnij postawić znaków przestankowych tam, gdzie ich brakuje. Następnie połącz zdanie z ilustracją bohatera, który je wypowiedział.

0. bo tak bardzo za nim tęsknię / czekam na niego przy drzwiach / kiedy Bartek wraca do domu Kiedy Bartek wraca do domu, czekam na niego przy drzwiach, bo tak bardzo za nim tęsknię.

1. żeby ścigać się z bratem / nie lubię nosić sukienek ani spódnic / a muszę być szybka / bo w nich nie można wspinać się na drzewa ....................................................................................................................................................................

2. którym mogę wszędzie dojechać / więc mam własny motocykl / nie lubię jeździć pociągiem ani latać samolotem

....................................................................................................................................................................

3. ale bywam leniwy / żebym starał się bardziej / i prosi mnie / że jestem zdolny / pani w szkole mówi

....................................................................................................................................................................

4. ale bardzo lubię spacerować / generalnie nie lubię uprawiać sportu / i od czasu do czasu jeżdżę na rowerze

....................................................................................................................................................................

5. oraz mam lekcje śpiewu i angielskiego / chodzę na basen / jestem bardzo zajętą i aktywną osobą / gram na pianinie

....................................................................................................................................................................

6. na których zawsze mogę liczyć / czuję się tu dobrze / chociaż jestem nowa w Niemczech / bo spotkałam przyjaciół

....................................................................................................................................................................

7. że powinienem więcej jeść / jestem dość chudy / i przynosi mi dodatkowe kanapki / dlatego Aleks uważa

....................................................................................................................................................................

Odpowiedzi:

1. Zosia: Nie lubię nosić sukienek ani spódnic, bo w nich nie można wspinać się na drzewa, a muszę być szybka, żeby ścigać się z bratem.

2. Jan Twardowski: Nie lubię jeździć pociągiem ani latać samolotem, więc mam własny motocykl, którym mogę wszędzie dojechać.

3. Kacper: Pani w szkole mówi, że jestem zdolny, ale bywam leniwy, i prosi mnie, żebym starał się bardziej.

4. Aleks: Generalnie nie lubię uprawiać sportu, ale bardzo lubię spacerować i od czasu do czasu jeżdżę na rowerze.

5. Julka: Jestem bardzo zajętą i aktywną osobą: chodzę na basen, gram na pianinie oraz mam lekcje śpiewu i angielskiego.
ALBO:
Julka: Jestem bardzo zajętą i aktywną osobą: gram na pianinie, chodzę na basen oraz mam lekcje śpiewu i angielskiego.

6. Sara: Chociaż jestem nowa w Niemczech, czuję się tu dobrze, bo spotkałam przyjaciół, na których zawsze mogę liczyć.

7. Bartek:Jestem dość chudy, dlatego Aleks uważa, że powinienem więcej jeść i przynosi mi dodatkowe kanapki.

Ćwiczenia 35.VII Wyrazy z ramki wstaw w odpowiednim miejscu zdania i przepisz całe zdanie zgodnie z przykładem.

jeść, wymyślać, pisać, poznać, uprawiać, rozwiązywać, kupować, widziałam, pić, jestem, przygotowuje

0. Mama mówi, że powinnam... więcej warzyw i owoców... .

Mama mówi, że powinnam jeść więcej warzyw i owoców.

1. Kacper umie trudne zadania z matematyki... . ....................................................................................................................................................................

2. Pan Twardowski lubi aktywne zadania dla swoich uczniów... . ....................................................................................................................................................................

3. Uczniowie są wdzięczni panu Twardowskiemu za to, że dla nich ciekawe lekcje... . ....................................................................................................................................................................

4. Kacper nie lubi wypracowań... . ....................................................................................................................................................................

5. Moja babcia twierdzi, że podobny do taty... . ....................................................................................................................................................................

6. Zosia chce być podróżniczką, żeby nowe miejsca i kultury... . ....................................................................................................................................................................

7. Powinieneś dwa litry wody dziennie... . ....................................................................................................................................................................

8. Moim zdaniem, powinnaś więcej sportu... . ....................................................................................................................................................................

9. Kupię kurtkę, którą wczoraj na wystawie w sklepie... . ....................................................................................................................................................................

10. Nie wolno jedzenia, szczególnie mięsa, w niesprawdzonych miejscach... . ....................................................................................................................................................................