Julka: Aleks, musimy porozmawiać. W tym tygodniu nie było cię na spotkaniu „Kółka mózgowców”. W zeszłym tygodniu też nie przyszedłeś. Co się dzieje?
Aleks: Przepraszam, musiałem zostać z Iną. Jesteśmy w trakcie przeprowadzki i rodzice musieli coś załatwić, a nasza niania jest chora.
Julka: Rozumiem, następnym razem napisz sms albo powiedz, że nie możesz przyjść. Czekaliśmy na ciebie.
Aleks: Wiem, przepraszam, ale Ina była nieznośna i wyleciało mi z głowy. Julka, mam pomysł. Wymyślmy
procedurę postępowania.
Julka: Jaką znowu procedurę?
Aleks: Taki spis rzeczy, które możemy zrobić, żeby grupa nadal działała, kiedy ktoś nie może przyjść… albo kiedy znów zamkną szkoły z jakiegoś powodu i nie będzie lekcji, jak w zeszłym roku, pamiętasz?
Julka: Pamiętam. Mieliśmy wtedy wszyscy lekcje online. Kacper dostawał małpiego rozumu i stroił miny do kamery. Jak mogłabym zapomnieć…
Aleks: No właśnie. To co myślisz?
Julia: Całkiem niezły pomysł. Zróbmy to!
Aleks: Zanotuj, proszę: „Kółko mózgowców – procedura postępowania”. Punkt 1. Poinformuj wszystkich o swojej nieobecności. Punkt 2. Zrób wcześniej swoje zadanie i przekaż grupie. Punkt 3. Jeśli lekcje są odwołane lub więcej osób nie może przyjść, zorganizujcie spotkanie online.
Julka: Aleks, to może być trudne, co na to rodzice…
Aleks: Dodaj: „…ale zapytajcie rodziców o zgodę…”.
Julka: Nie jestem twoją sekretarką! Poza tym znajdźmy resztę, niech oni też trochę pomyślą, niech nam pomogą. To w końcu też ich grupa…
Aleks: Masz rację. Chodźmy!
Formy, które zostały podkreślone w dialogu, to formy trybu rozkazującego. Możemy użyć go w kilku sytuacjach:
1. Kiedy komuś rozkazujemy albo dajemy instrukcję lub polecenie: Posprzątajcie pokój! Uzupełnij tabelkę. Niech Kacper wyłączy komputer!
2. Kiedy kogoś o coś prosimy: Pożycz mi, proszę, czerwoną kredkę. Bartek, proszę, wyrzuć śmieci. Proszę, nie mówcie mamie! (UWAGA! W tej sytuacji zawsze dodajemy słowo PROSZĘ!)
3. Kiedy komuś czegoś zabraniamy: Julka, nie mów do nauczyciela po imieniu! Nie zostawiaj piłki na dywanie! Nie ciągnij psa za ogon!
Kiedy chcemy stworzyć formy trybu rozkazującego, z pomocą przychodzą nam KONIUGACJE
CZASOWNIKA, które już dobrze znasz. Spójrz na tabelkę.
Uwaga! Tryb rozkazujący nie jest trudny, ale ma kilka niespodzianek:
1. W niektórych czasownikach po redukcji końcówki zostaje grupa spółgłosek, np. -kn-, -trz-, -czn-. Musisz wtedy do czasownika dodać jeszcze końcówkę -ij lub -yj. Przykłady: zamknąć – on zamknie – zamkn+ij / zacząć – on zacznie – zaczn+ij / zetrzeć – on zetrze – zetrz+yj
2. Czasem o wymienia się na ó: zrobić – zrobi – zrób / pomóc – pomoże – pomóż.
3. Kiedy na końcu czasownika pojawi się si, zi ci lub ni, musisz je zastąpić odpowiednio ś, ź, ć lub ń: prosić – prosi – proś! / wieźć – wiezie – wieź! / wrócić – wróci – wróć! / stanąć – stanie – stań!
|