MODUŁ 8: POLSKA – MOJA DRUGA OJCZYZNA.

DZIŚ PRZYPOMNISZ SOBIE:

• czym jest aspekt czasownika,

• jak tworzyć czas przeszły czasowników niedokonanych i dokonanych

• jak tworzyć czas przeszły czasowników zakończonych na -eć i -ąć,

• jak zadawać pytania odnoszące się do przeszłości.

DZIŚ POZNASZ:

• zasady pisowni ą, ę, om, on, em, en w wyrazach.

DZIŚ DOWIESZ SIĘ:

• jak brzmi hymn Polski;

• co to są symbole narodowe.

NOWE SŁOWA I FRAZY

apel, emigracja, flaga, godło, herb, hymn, legiony, niepodległość, odzyskać, patriotyzm, pieśń, uroczystość, wolność, zasadzić, zestresować się, żołnierz

I. Przeczytaj dialog.

Pan Twardowski: Moi drodzy, zbliża się 11 listopada. Z tej okazji chciałbym, abyśmy przygotowali szkolne przedstawienie dla innych klas.

Kacper: W tamtym roku klasa piąta przygotowała apel z tej okazji. Teraz czas na nas.

Aleks: Proszę pana, co zdarzyło się 11 listopada?

Zosia: Aleks, zapamiętaj wreszcie, że 11 listopada 1918 roku Polska odzyskała niepodległość.

Julia: W zeszłym roku razem ze szkolnym chórem zaśpiewałam podczas tej uroczystości polski hymn narodowy.

Aleks: Tak, pamiętam. Mikrofon przestał działać i Julka się bardzo zestresowała, ha, ha, ha.

Julia: To wcale nie było śmieszne!

Kacper: Proszę pana, dlaczego hymn Polski nazywany jest także Mazurkiem Dąbrowskiego?

Pan Twardowski: Posłuchajcie Bartka, który przygotował dla was krótką historię polskiego hymnu.

Bartek: Pieśń Legionów Polskich we Włoszech, zwana także Mazurkiem Dąbrowskiego powstała we Włoszech w 1797 roku. Autorem jej słów był pisarz i polityk Józef Wybicki. Ta patriotyczna pieśń bardzo szybko zdobyła popularność wśród żołnierzy i polskiej emigracji. Historycy piszą, że pierwszy raz zaśpiewano ją, kiedy generał Dąbrowski zasadził pamiątkowe drzewko wolności w miasteczku Reggio.

Julia: A kto napisał melodię do Mazurka Dąbrowskiego?

Zosia: Julka, nie przerywaj!

Bartek: Autor melodii jest nieznany.

Zosia: Ciekawe, jak długo Józef Wybicki pisał tę pieśń?

Kacper: Zośka, nieważne, jak długo pisał, ważne, że napisał. Mamy teraz bardzo piękny hymn narodowy.

Zosia: Mamy nawet dwa hymny narodowe: hymn Polski i hymn Niemiec. Mieszkamy w Niemczech, ale nasze rodziny pochodzą z Polski.

Julia: Mamy też dwie flagi i dwa godła.

Aleks: Co to jest godło?

Bartek: Godło to symbol reprezentujący państwo, niebędący herbem państwowym.

Pan Twardowski: Bartku, bardzo ci dziękuję za ciekawą prezentację. Dzieci, spójrzcie teraz na ilustracje, które dla was przygotowałem.

Odpowiedz na pytania:

1. Jakie święto obchodzimy 11 listopada w Polsce?

2. Kto jest autorem słów hymnu Polski?

3. Jak na początku zatytułowany był hymn Polski?

4. Co to jest godło państwowe? Podaj przykład.

5. Co widzisz na ilustracjach przygotowanych przez pana Twardowskiego?

II. Czy znasz flagi i godła innych państw niemieckojęzycznych? Jak one wyglądają? Narysuj je w zeszycie lub na kartce papieru.

Pan Twardowski: Kochane dzieci, pamiętajcie, proszę, że podczas śpiewania hymnu narodowego należy zachowywać się w odpowiedni sposób:

Podczas śpiewania hymnu stójcie w pozycji wyprostowanej z rękami opuszczonymi i przylegającymi do boków.

• Tak samo zachowujcie się, kiedy ktoś wnosi flagę Polski lub sztandar waszej szkoły.

• Jeśli ktoś – prezydent, dyrektor szkoły, nauczyciel (lub inna ważna osoba) – wygłasza przemówienie, nie rozmawiajcie i starajcie się uważnie słuchać.

• Pamiętajcie, że podczas oficjalnych uroczystości nie wypada trzymać rąk w kieszeniach ani żuć gumy.

Ćwiczenia 8.I. Uzupełnij fragment tekstu Mazurka Dąbrowskiego wyrazami z ramki.
zginęła, włoskiej, złączym się, Wartę, dał, szwedzkim, morze, wzięła

 

Jeszcze Polska nie zginęła,

Kiedy my żyjemy. 

Co nam obca przemoc ,

Szablą odbierzemy.

 

Przejdziem Wisłę, przejdziem ,

Będziem Polakami.

nam przykład Bonaparte,

Jak zwyciężać mamy.

 

Marsz, marsz, Dąbrowski, 

Z ziemi do Polski.

Za twoim przewodem

z narodem.

Jak Czarniecki do Poznania

Po zaborze,

Dla ojczyzny ratowania

Wrócim się przez .
III. Porozmawiaj z koleżankami i kolegami w klasie na następujące tematy:

1. Co to jest patriotyzm?
2. Czy można kochać dwie ojczyzny?
3. Czy rozmawiasz z rodzicami, dziadkami o kraju swoich przodków?
4. Wymień symbole narodowe i wytłumacz, dlaczego powinno się okazywać im szacunek?
5. W jakich sytuacjach śpiewa się hymn państwowy?

W języku polskim czasowniki dzielimy na niedokonane (ndk) i dokonane (dk).

W czasie teraźniejszym występują jedynie czasowniki niedokonane, ponieważ wszystkie czynności dopiero się odbywają, nie są skończone.

W czasie przeszłym i przyszłym używa się czasowników niedokonanych i dokonanych.

Czasowniki niedokonane wyrażają czynność trwającą, powtarzającą się, nieskończoną, np.:
Dzieci przygotowują przedstawienie szkolne z okazji Święta Niepodległości.
Dzieci słuchają historii hymnu Polski.
Dzieci słuchały historii hymnu Polski.

Czasowniki dokonane wyrażają czynność jednorazową lub skończoną, np.:
Józef Wybicki napisał hymn Polski.
W zeszłym roku piąta klasa przygotowała apel z okazji Święta Niepodległości.

Dwa czasowniki wyrażające czynność raz jako trwającą, a raz jako skończoną tworzą tzw. parę
aspektową.

Czasownikiem podstawowym jest czasownik niedokonany. Od niego tworzymy czasownik dokonany:
1. dodając przedrostek (prefiks), np.: czytać – przeczytać, pisać – napisać;
2. zmieniając (zwykle skracając) czasownik dokonany, np.: kupować – kupić, pomagać – pomóc;
3. parę aspektową mogą tworzyć dwa różne czasowniki, np. brać – wziąć, iść – pójść.

Najczęściej występujące prefiksy:
• z- (s-): jeść – zjeść, kończyć – skończyć, robić – zrobić
• za- : dzwonić – zadzwonić, grać – zagrać, płacić – zapłacić
• po- : jechać – pojechać, lecieć – polecieć, prosić – poprosić
• u- : gotować – ugotować, myć – umyć, słyszeć – usłyszeć
• na- : karmić – nakarmić, rysować – narysować, uczyć się – nauczyć się
• wy- : pić – wypić, prać – wyprać, tłumaczyć – wytłumaczyć
• prze- : czytać – przeczytać, tłumaczyć – przetłumaczyć

 

 

Czasowniki dokonane utworzone za pomocą zmiany tematu, np.:
dawać – dać wracać – wrócić
dostawać – dostać zaczynać – zacząć
otwierać – otworzyć zamykać – zamknąć
powtarzać – powtórzyć zapraszać – zaprosić

 

Pary aspektowe utworzone za pomocą dwóch różnych czasowników, np.:
kłaść – położyć mówić – powiedzieć
oglądać – obejrzeć widzieć – zobaczyć

 

Ćwiczenia 8.II. Dobierz pary aspektowe czasowników.

uczyć się - nauczyć się

robić -

spędzać -

zwiedzać -

zobaczyć -

zostawać -

gotować -

położyć -

piec -

zabierać -

wstawać -

wystąpić -

śpiewać -

Ćwiczenia 8.Uzupełnij zdania odpowiednim czasownikiem w poprawnej formie.

 

0. Aleks upiekł wczoraj pyszne ciasto marchewkowe. 

1. Zosiu, jak długo twoja mama pociągiem? 

2. W wakacje Julka z rodzicami na Mauritius. 

3. Kacper nową grę na Dzień Dziecka. 

4. Zosiu, jak często ryby na Mazurach? 

5. Czy codziennie na wakacjach książki? 

6. Wczoraj Kacper na konsoli prawie trzy godziny. 

7. Tydzień temu Julia Zosię na nocowanie. 

8. Butelka jest pusta! Kto cały sok? 

9. W szkole Bartek dzieciom historię hymnu. 

10. W sobotę Aleks telewizję z rodzicami. 

(piekł/upiekł)

(jechała/pojechała)

(leciała/poleciała)

(dostawał/dostał)

(łowiłaś/złowiłaś)

(czytałaś/przeczytałaś)

(grał/zagrał)

(zapraszała/zaprosiła)

(pił/wypił)

(opowiadał/opowiedział)

(oglądał/obejrzał)

 

IV. Zadaj koleżankom/kolegom w klasie pytania:
  1. a. Co robiłaś wczoraj? Co robiłeś wczoraj?
    b. Co zrobiłaś wczoraj? Co zrobiłeś wczoraj?
  2. a. Co robiłaś w zeszły weekend? Co robiłeś w zeszły weekend?
    b. Co zrobiłaś w zeszły weekend? Co zrobiłeś w zeszły weekend?

Możesz wymyślić inne pytania. Zobacz, jak możesz na nie odpowiedzieć:

Co robiłaś wczoraj? Wczoraj bawiłam się z psem.
Co robiłeś wczoraj? Wczoraj rozmawiałem z babcią przez telefon.
Co zrobiłaś wczoraj? Wczoraj upiekłam babeczki.
Co zrobiłeś wczoraj? Wczoraj obejrzałem świetny film przyrodniczy.

Czasowniki zakończone na -eć w czasie przeszłym

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Czasowniki zakończone na -ąć w czasie przeszłym

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

„Dziękuję za ciekawą prezentację”

 

Pisownia ą, ę, om, on, em, en

Napisz ą, ę:
1. w wyrazach polskich i obcych, które teraz są polskie, np.: pączek, pieniądze, kolęda, pędzel;
2. przed spółgłoskami s, z, sz, ż, ch, np.: brązowy, gęsty, wąż, węch;
3. przed spółgłoskami b, p, d, t, g, k, np.: kąpać, bąk, węgiel, tęcza;
4. ą na końcu wyrazu:
• kiedy piszesz, co oni/one robią, np.: śpiewają, piszą, grają, biegają;
• kiedy piszesz, co oni/one zrobią, np.: zaśpiewają, napiszą, zagrają, pobiegają;
• na końcu wyrazów rodzaju żeńskiego l. pojedynczej rzeczowników i przymiotników, np.:
z mamą, ciekawą książką;
5. ę na końcu wyrazu:
• w bierniku l. pojedynczej rzeczowników r. żeńskiego, np.: grę, komórkę, zabawkę, czekoladkę;
• w formach niektórych czasowników, kiedy mówisz, co robisz, czyli dla ja np.: maluję, mówię.

Napisz om, on, em, en:
• om, em przed d, p, np.: kompot, bomba, stempel, temperatura;
• on, en przed k, g, t, d, np.: konkurs, kongres, konto, konduktor, renta, kalendarz;
• przed f, w, s, z, sz, ch, np.: konserwa, benzyna, pensja, sens;
• w wyrazach polskich przed -ka, -ko, np.: słonko, łazienka, ziarenko, stajenka;
• w wyrazach l. mnogiej, które odpowiadają na pytania komu?, np. koleżankom, kolegom.

Ćwiczenia 8.IV. Uzupełnij zdania odpowiednimi wyrazami z ramki.

 

zdjęła, musieli, chciałeś, mieliśmy, krzyknęły, zaczęły, wziął, myślała, siedziałyście, odpoczęli, leżeli

 

0. Julka zdjęła kurtkę, bo było jej gorąco.

1. Aleks do szkoły cztery kanapki.

2. Chłopcy pod drzewem i oglądali chmury.

3. Rodzice Julki w sobotę rano odwieźć Julkę do polskiej szkoły.

4. Bartku, dlaczego przygotować historię hymnu Polski?

5. Wczoraj w nocy Julka o konkursie talentów.

6. Dziewczynki , jakby zobaczyły ducha.

7. Julko, Zosiu, dlaczego tak długo przed telewizorem?

8. Wczoraj (my) próbę przed uroczystością z okazji 11 listopada.

9. Kiedy zadzwonił dzwonek, dzieci pakować swoje plecaki.

10. Po pracy rodzice bliźniaków chwilę w fotelu, a potem zaczęli przygotowywać obiad.

Ćwiczenia 8.V. Uzupełnij tabelkę wyrazami z ramki.
łąka, zęby, bomba, błękitny, komputer, dąb, temperatura, empatia, święto, stempel, kąt, konduktor, wędka, temperówka, konto, ręka, renta, bąk, łąka, pączek, wąski, pompon, koncert, montować, elementarz, benzyna, kompot, emfaza, zwierzęta, encyklopedia, pompa, pensja, kompas, akcent, konserwa, konkurs

ą

łąka

ę

błękitny

om

komputer

em

temperówka

on

konto

en

renta
Ćwiczenia 8.VI. Podpisz rysunki.