MODUŁ 9: ANDRZEJKI.

DZIŚ NAUCZYSZ SIĘ:

• jak budować zdania z jeśli, jeżeli,

• pisowni nazw obrzędów, tańców, zabaw i zwyczajów.

DZIŚ DOWIESZ SIĘ:

• co to są andrzejki i jak się je obchodzi,

• jakie są wróżby andrzejkowe,

• co to jest przesąd.

NOWE SŁOWA

andrzejki, czterolistna koniczyna, katarzynki, krakowiak, odprawiać, patron, pech, podkowa, przekłuwać, przesąd, przesądny, sympatia, urządzać, wieczór andrzejkowy, ukochany, ukochana, wigilia, wosk, wróżba, zabobon

I. Posłuchaj dialogu i zapisz brakujące wyrazy w zeszycie.

Pan Twardowski: Drogie dzieci. Mam dla was niespodziankę.

Aleks: Jaką? Jaką?

Zosia: Aleks, nie przeszkadzaj.

Pan Twardowski: Dzisiaj nie będziemy mieli lekcji.

Aleks: Hurra!!

Pan Twardowski: Urządzimy sobie wieczór andrzejkowy.

Kacper: Będziemy mieli , jeśli Aleks się uspokoi.

Julia: Fantastycznie! Być może dzisiaj dowiem się, kto zostanie moim mężem!

Aleks: Proszę pana, ale my nie mamy żadnego Andrzeja w klasie! O co chodzi?

Bartek: Andrzejki, Aleksie, to wieczór wróżb organizowany w nocy z 29 na 30  w przeddzień świętego Andrzeja, patrona Szkocji, Grecji i Rosji.

Kacper: Kiedyś wróżby andrzejkowe były przeznaczone tylko dla dziewcząt, które chciały dowiedzieć się, czy wyjdą za  .

Zosia: To było kiedyś, Bartku. Teraz wróżby andrzejkowe to zabawa dla wszystkich.

Aleks: Już wiem, o co chodzi. W zeszłym roku moja mama zaprosiła koleżanki na wieczór andrzejkowy. Robiły różne śmieszne rzeczy: ustawiały , gasiły światło i oglądały jakieś cienie na ścianie. Tak się śmiały, że nie mogłem spokojnie z tatą oglądać telewizji.

Pan Twardowski: Dzisiaj wy się pośmiejecie. Przygotowałem dla was kilka stanowisk z wróżbami. Przeczytajcie opis każdej z nich.

Julia: Wylewamy wosk na zimną wodę przez dziurkę od . Następnie wróżymy z kształtu zastygłej masy lub rzucanego przez nią cienia.

Zosia: Ustawiamy od  do progu jeden za drugim buty wszystkich uczestników zabawy. Ta osoba, której but pierwszy dotrze do progu, pierwsza znajdzie swoją ukochaną lub swojego ukochanego!

Aleks: Wróżenie ze skórki jabłka – mniam, mniam! Obieramy jabłko ze skórki i staramy się, aby była jak najdłuższa. Następnie rzucamy ją za plecy przez  ramię. Litera, w jaką ułoży się skórka, będzie pierwszą literą imienia sympatii.

Bartek: Na dwóch kartkach mamy imiona dziewcząt i chłopców. Dziewczęta przekłuwają z czystej strony kartkę z imionami chłopców tak, aby ich nie widzieć. Chłopcy przekłuwają kartkę z imionami dziewcząt.

Kacper: Pod trzema  znajdują się trzy przedmioty. Moneta oznacza bogactwo, mały samochodzik – podróże, pierścionek – miłość.

Aleks: Czy muszę się w to bawić, jeśli nie wiem, czy chcę mieć żonę?

Zosia: Aleks, to tylko zabawa. My nie wierzymy we wróżby.

Julia: A jeżeli  jabłko ze skórki, będziesz mógł je zjeść, hi hi.

 

II. Porozmawiaj z koleżankami/kolegami w klasie na następujące tematy:

1.Czy znasz inne wróżby andrzejkowe?

2. Czy w Niemczech obchodzone są andrzejki?

3. Czy wierzysz we wróżby lub przesądy?

III. Dzieci wróżą z wosku. Spójrz na cienie na ścianie i opowiedz, co widzisz. Co to może oznaczać? Porozmawiaj na ten temat z koleżankami/kolegami w klasie.

IV. W dialogu znajdują się trzy zdania z wyrazami jeśli i jeżeli. Znajdź je i przepisz do zeszytu.

W dialogu znalazłeś zdania z wyrazami jeśli i jeżeli. Są to specjalne konstrukcje określające daną sytuację, która zajdzie, jeśli zostanie spełniony konkretny warunek, np.

Jeśli/Jeżeli Julia będzie ćwiczyć swój głos, (to) wystąpi w programie „Mam talent”.

Jeśli/ Jeżeli Aleks będzie jadł mniej słodyczy, (to) będzie zdrowszy.

 

W obu częściach zdania może występować ta sama osoba lub mogą występować te same osoby, np.

Jeśli/Jeżeli Kacper pójdzie wcześnie spać, (to) rano będzie wypoczęty. (To znaczy, że Kacper pójdzie spać i Kacper będzie wypoczęty).

Jeśli/Jeżeli bliźniaki zjedzą obiad, (to) będą mogły się pobawić. (To znaczy, że bliźniaki zjedzą obiad i bliźniaki będą mogły się pobawić).

 

W obu częściach zdania może występować inna osoba lub inne osoby, np.

Jeśli/Jeżeli Bartek będzie miał urodziny, (to) wujek da mu prezent. (To znaczy, że Bartek będzie miał urodziny, ale to wujek da mu prezent).

Jeśli/Jeżeli dzieci skończą lekcje, (to) rodzice przyjadą po nie do szkoły. (To znaczy, że dzieci
skończą lekcje, ale to rodzice przyjadą po nie do szkoły).

Czy spotkaliście kiedyś czarnego kota? Co powiedzieli wasi rodzice, kiedy w kalendarzu widniała data „PIĄTEK 13 ……..”? Co to jest przesąd? To bezpodstawna wiara w istnienie związku między jakimś zdarzeniem i przedmiotem, np. podkowa przynosi szczęście, a rozbite lustro przynosi pecha. Ludzie wierzą w różne przesądy, choć nie mają one żadnego uzasadnienia. Przesądy albo zabobony wynikają ze stereotypów zakorzenionych w tradycji i kulturze. Czy jesteś przesądna/przesądny? Porozmawiajcie o tym w klasie.

Zapamiętaj!

Dlaczego „Andrzej”, ale „andrzejki”?
Małą literą piszemy nazwy obrzędów, tańców, zabaw i zwyczajów, np. andrzejki, dożynki, mikołajki,
polonez, śmigus-dyngus, walentynki, zaręczyny, nawet jeśli pochodzą od imion własnych:
Andrzej -> andrzejki
Mikołaj -> mikołajki

 

„Talizmany szczęścia”

Ćwiczenia 9.I. Połącz nazwę wróżby z przedmiotami, które są potrzebne do jej przeprowadzenia.

            Wróżenie z wosku     a, e

Wróżenie z butów

Wróżenie ze skórki jabłka

Przekłuwanie kartki z imionami

Losowanie przedmiotów pod kubeczkami

Ćwiczenia 9.II. Połącz fragmenty zdań tak, aby tworzyły logiczną całość.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Ćwiczenia 9.III. Dokończ zdania.

0. Jeśli jutro będzie burza, (to)

Jeśli jutro będzie burza, będziemy musieli zostać w domu.

1. Jeśli wstanę rano, (to)

……………………………………………………………………………............

2. Jeśli moi rodzice zaproszą znajomych, (to)

……………………………………………………………………………............

3. Jeżeli dostanę kieszonkowe, (to)

……………………………………………………………………………............

4. Jeśli odwiedzi mnie koleżanka/kolega, (to)

……………………………………………………………………………............

5. Jeśli znajdę czterolistną koniczynę, (to)

……………………………………………………………………………............

Ćwiczenia 9.IV. Pomóż panu Twardowskiemu przygotować wróżby andrzejkowe. Na kartkach z imionami napisz 10 wymyślonych przez siebie imion żeńskich na litery: A, D, F, H, M, N, P, S, W, Z, oraz 10 imion męskich na litery: B, C, E, G, I, J, K, L, R, T.

 

Ćwiczenia 9.V. Wielką czy małą literą? Podkreśl odpowiednią literę. Uzasadnij swoją decyzję.

1. K/katarzyna 6. K/katarzynki
2. M/mikołajki 7. A/andrzej
3. W/walentynki 8. A/andrzejki
4. W/walenty 9. D/dożynki
5. M/mikołaj 10. K/krakowiak